thái độ của Việt Cộng đối với nông dân), thì chúng ta đã sai lầm khi tham
chiến. Chúng ta thực sự đã sai".
Cuối cùng, không phải luật quốc tế, những định nghĩa không bao giờ được
thực hiện chống lại các cường quốc thực sự làm tôi quan tâm; mà là cảm
giác rằng sự can thiệp của chúng ta vào Việt Nam là không hợp pháp.
Chúng ta không có cơ sở nào để đòi hỏi quyền lực đối với bất kỳ chế độ
nào mà chúng ta hậu thuẫn. Không phải trong con mắt của người Việt Nam;
và cũng không phải trong con mắt của chúng ta nếu chúng ta biết rõ và thực
tiễn hơn về vai trò của chúng ta trong quá khứ và hiện tại. Nếu nhìn nhận
thực tiễn thì đó chưa bao giờ là một "sự nghiệp chính nghĩa cả".
Trong một vài năm trước đó, tôi luôn coi cuộc chiến tranh này như một sự
dính líu, can dự cần kết thúc và trên hết, nó không được phép leo thang.
Trong chừng mực tôi biết, tôi có cùng cảm giác đó với phần lớn các ban
đồng nghiệp trong chính phủ với kinh nghiệm của cuộc chiến tranh ở
Washington hay Sài Gòn. Nhưng bắt đầu vào mùa hè năm 1969 và chắc
chắn là cuối tháng chín năm đó, khi tôi bắt đầu đọc những chương đầu tiên
của tập Hồ sơ, tôi không còn cho rằng cuộc chiến này là một nỗ lực đã sai
lầm hay đi quá xa, cuộc chiến này là những dự định tốt nhưng không thực
hiện được những mục tiêu hợp pháp. Tôi đã đọc về quãng thời gian 9 năm
chúng ta ủng hộ về mặt ngoại giao đối với những yêu sách của Pháp đòi sở
hữu có chủ quyền với thuộc địa trước đây của họ, một thuộc địa đã tuyên
bố độc lập với sự ủng hộ rộng rãi của người dân; trên hết, năm năm cuối
cùng Pháp nỗ lực tái chiếm thuộc địa bằng cách sử dụng vũ lực, trong đó
chúng ta đã thúc ép Pháp tiếp tục đấu tranh quân sự chống lại phong trào
độc lập và hầu như tài trợ cho việc làm đó. Bản chất của cuộc xung đột
cũng không thay đổi vào năm 1954 khi các ông chủ Mỹ quản lý chính
quyền và quân đội thực dân ngừng cung cấp viện trợ thông qua người Pháp
và viện trợ trực tiếp cho tay chân của họ. Sau đó, tình hình về cơ bản cũng
không có gì thay đổi.
