Việt Cộng, một nghiên cứu của Rand. Tôỉ gặp anh ta lần đầu tiên khi tôi đặt
chân đến Sài Gòn năm 1965. Khi chúng tôi gặp lại nhau ở Santa Monica
năm 1968, chúng tôi thường hay tranh luận vui vẻ với nhau, trong phòng
làm việc của anh ấy ngay dưới phòng làm việc của tôi, về những gì anh ấy
biết được thông qua các buổi phỏng vấn. Anh ấy cho tôi xem một số các
biên bản phỏng vấn, có biên bản dài tới 60 trang giấy một mặt. Rất nhiều
những biên bản này, thông qua phiên dịch, làm anh ấy rất ấn tượng trước
tấm lòng yêu nước và xả thân vì tổ quốc của người Việt Nam, về niềm tin
vào chính nghĩa trong sự nghiệp đấu tranh của họ. Thậm chí cả những kẻ
phản bội, phần lớn đào ngũ vì lý do cá nhân hoặc không chịu nổi sự vất vả
của cuộc sống lính du kích, cũng không hề nói xấu gì về sự nghiệp giải
phóng dân tộc và lãnh tụ của họ. Konrad Kellen, người đã xử lý những tài
liệu hỏi cung tù nhân trong chiến tranh thế giới lần thứ hai và chiến tranh
Triều Tiên và những kẻ đào ngũ từ Đông Âu, đã đọc hàng trăm biên bản
này cho dự án của Rand và nói với tôi anh ấy chưa bao giờ thấy cái gì
tương tự như thế này cả "Thông thường tù nhân và những kẻ đào ngũ kể
cho bạn nghe những gì mà họ nghĩ là bạn muốn nghe. Nhưng bạn không
thể nào khiến những tù nhân này nói một điều gì đó chỉ trích chế độ của họ
cả". Kết luận của ông ta mà ông ta hối thúc tôi chuyển tới Kissinger cho
thấy đây là sự thù địch mà ban lãnh đạo và dân chúng "không thể nào bị
cưỡng ép". Họ có thể bị huỷ diệt, nhưng họ không thể bị cưỡng ép.
Tony có bằng đại học về kỹ sự hàng không vũ trụ và đã làm việc cho Cơ
quan hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) trước khi học khoa chính trị tại
Princeton. Lúc đầu anh ta cũng là người lính như tôi. Nhưng được gặp
người miền Bắc Việt Nam và Việt Cộng và đã nghe những câu chuyện của
họ đã làm anh ta thay đổi hoàn toàn. Dần dần anh ta không chỉ ngưỡng mộ
họ như những con người mà còn tin rằng họ đã đúng khi bảo vệ sự nghiệp
đấu tranh chính nghĩa của mình. Tôi vẫn tập trung vào sự phi nghĩa của
người Mỹ như những gì tôi được chứng kiến trước thời điểm giữa năm
1969. Tôi không có kinh nghiệm trực tiếp mặt đối mặt như anh ta - trên
