chuyện nhỏ nhưng ngòi bút của Neruda rất biến ảo, có khi hiện thực đến
lạnh lùng và nghiệt ngã, cũng có khi rất đỗi tinh tế và buồn bã và cũng
không thiếu cả những trang hết sức trữ tình khi ông viết về khung cảnh
thành phố, về tâm hồn con người và cũng có cả những trang vô cùng trào
lộng. Có thể nói, bằng tập truyện này, chúng ta được tiếp xúc một cách trọn
vẹn và đầy đủ với chân dung của một con người vô cùng độc đáo.
Ở điểm cuối cùng này, tôi lại muốn quay lại với Kafka, người Séc mà
bất cứ ai yêu văn chương cũng không thể quên được. Viết về Neruda sẽ
không tránh khỏi cảm giác quay lại với những liên tưởng về Kafka. Dẫu
rằng mọi so sánh đều khập khiễng nhưng có lẽ, Kafka và Neruda giống như
Nguyễn Huy Tưởng và Nam Cao. Kafka đến với thế giới bằng tòa lâu đài
mù mịt luôn luôn ở phía trên, bởi những gì vô cùng bi thảm và nghiêm trọng
của thân phận và số kiếp con người. Trong khi đó, Neruda đến với thế giới
bằng cái khu phố nhỏ ven sông với những kiếp người bé mọn. Nhưng trong
cái khu phố ấy, mỗi người chúng ta, ngay cả ở thời hiện đại này, vẫn có thể
tìm thấy hình ảnh của mình.
PGS.TS. Phạm Xuân Thạch
Trưởng Khoa Văn học,
Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn,
Đại học Quốc gia Hà Nội
