Hình 4: Mai rùa có khắc chữ.
2. Ý kiến của các nhà nghiên cứu phương Tây.
“Những gì lộ ra là các ước hiệu mang đầy đủ ý nghĩa, có sự tương thiết với
chữ viết cổ Trung Hoa” – Tiến sĩ Harbottle nói. Tuy nhiên ông ta lại trả lời
BBC News Online: “Nếu bạn nhặt lên cái chai có đầu lâu xương chéo, ngay
lập tức bạn biết đó là thuốc độc, không cần ngôn ngữ thuyết minh. Chúng
ta thường ra hiệu để truyền đạt ý niệm và tôi sẽ không ngạc nhiên nếu đó là
những gì chúng ta thấy ở đây”. Cũng Harbottle, với Discovery News: “Thật
không may chúng ta không thể đoán ở thời điểm này, những ước hiệu nọ
biểu thị điều gì. Có thể chúng là chữ viết, có thể chúng là tên gọi các vị
thần linh, hoặc không phải. Mãi sau này ở Trung Hoa, các con chữ mới
được viết thành câu hỏi gửi đến tiên tổ trên trời, bởi con người, bởi vua
chúa .v.v.., để tìm kiếm sự dìu dắt và đoán biết tương lai. Hiển nhiên còn rất
nhiều việc phải làm”.
Giáo sư David Keightley (Đại học California, Berkeley, Mỹ) lưu ý về việc
liên hệ với chữ viết đời Thương: “Ngắt quãng là 5.000 năm. Thật ngạc
nhiên nếu chúng có dây mơ rễ má với nhau.” Ông còn bảo nên chứng minh
thấu đáo hơn và “Đây là vấn đề nan giải và là thứ không bình thường. Ký
hiệu kia đặc biệt sớm. Chúng ta không thể gọi chúng là chữ viết cho đến
khi có nhiều bằng chứng nữa”.
