của các pháp. Đứng về phương diện hiện tượng thì pháp là vô thường,
nhưng đứng về phương diện bản chất thì pháp là hằng hữu. Cũng như sóng
có lên, có xuống, có cao có thấp, có sinh, có diệt, nhưng nước thì không như
thế.
Chúng ta hãy lấy ví dụ cuốn phim mà chúng ta đang chiếu lên màn ảnh
bằng một ống kính.
Mọi cái hình đã có sẵn trong cuốn phim, nhưng chưa được chiếu lên màn
ảnh thì chúng thuộc về tương lai, chưa ai thấy được chúng. Khi những hình
ấy đi tới ống kính và được chiếu lên màn ảnh, chúng là hình ảnh của giây
phút hiện tại. Những hình đã được chiếu ra rồi thì đi vào quá khứ.
Mỗi khi lạy xuống chúng ta hay niệm: Nhất tâm kính lễ Bụt Di Lặc hạ
sinh trong tương lai. Tuy Bụt Di Lặc chưa có mặt trong hiện tại nhưng làm
sao Ngài hạ sinh được trong tương lai nếu Ngài không có tiềm tàng trong
tương lai? Chúng ta phải công nhận tương lai là có thật, nếu tương lai không
có thì làm gì có hiện tại? Hình ảnh một em bé chạy chơi trong phim chưa ai
thấy cả, hình ảnh đó đang thuộc về tương lai và đang đi về hiện tại. Khi nó
tới được hiện tại thì ta có thể nhận diện được nó tại vì chúng ta có tri giác:
chúng ta thấy được và nghe được. Và chỉ trong một sát na thôi thì nó lại trở
thành ra quá khứ. Quá khứ không có nghĩa là không còn nữa, quá khứ vẫn
còn đó, không mất đi đâu cả.
Đứng về phương diện nghiệp, ta thấy điều này cũng đúng. Những gì ta đã
nói, đã làm và đã nghĩ đều đã qua rồi, nhưng chúng đang từ từ chín đi để sẽ
biểu hiện ra thành quả báo trong tương lai sau này. Giả sử bách thiên kiếp,
