Pháp tướng tông là tông phái nghiên cứu về tướng trạng của các pháp.
Pháp tướng là dharmalakśana. Học về Pháp tướng Duy Thức học, không ai
trong chúng ta mà không thấy Pháp tướng tông đã thừa hưởng rất nhiều của
Hữu Bộ. Có những tư liệu mà Pháp tướng Duy Thức học đã lấy nguyên vẹn
từ tư tưởng của Hữu Bộ, như sự phân tích về năm uẩn, về thập nhị xứ, về
thập bát giới, về tứ đế và về thập nhị nhân duyên.
Trong khi đó có một học phái khác xuất hiện sớm hơn nhưng không
nghiên cứu về tướng trạng của vạn pháp mà nghiên cứu về tự tánh của vạn
pháp, đó là Pháp tánh tông. Pháp tánh là dharmasvabhava. Tự tánh của vạn
pháp là Không (sunyata). Một bên được gọi là Pháp tướng Duy Thức học,
còn một bên được gọi là Pháp tánh Không Tuệ học. Pháp tướng Duy Thức
và Pháp tánh Không Tuệ là hai hệ thống tư tưởng lớn nhất của đạo Bụt Đại
thừa.
Đối với Pháp tướng học, nền tảng căn bản của vạn pháp là thức nên còn
được gọi là duy thức. Trong khi các bộ phái khác chủ trương căn bản của
vạn pháp là Bổ đặc già la, là mạng căn, là tế ý thức, v.v... thì Pháp tướng
tông chủ trương cái nằm ở dưới gốc là thức. Đây chẳng qua cũng chỉ là sự
tiếp tục ý niệm của Tế ý thức, của Căn bản thức hay của Hữu phần thức.
Cũng như tất cả những đợt sóng đều căn cứ trên nước, tất cả những tướng
trạng của vạn pháp đều được biểu hiện từ thức. Duy thức là vijñāptimātratā.
Cái thực tại siêu hình làm nền tảng cho tất cả là thức, cho nên gọi là duy
thức.
Pháp tánh tông thì nghiên cứu về Không. Hữu Bộ cũng có nói tới không,
nhưng không của Hữu Bộ chỉ có nghĩa là không có ngã; không của Đại thừa
không những chỉ có nghĩa là không có ngã mà còn có nghĩa là không có
pháp. Hữu Bộ chủ trương ngã không pháp hữu, tức là ngã không có nhưng
pháp có. Đó là chủ trương đặc biệt của Hữu Bộ. Quá khứ, hiện tại, tương lai,
tuy sinh diệt nhưng đều có. Chỉ có một cái không có, đó là cái ngã.
Pháp tánh Không Tuệ học cho rằng sự thật đó là sự thật nửa vời. Đối với
Pháp tánh thì tự tính của các pháp cũng là không. Tất cả các hiện tượng đều
do nhân duyên hợp lại mà thành. Nhìn sâu vào chúng, ta không thấy có một
