Tôn kính và thờ phụng một đấng giáo chủ có quyền năng có thể làm êm
dịu những khổ đau của con người. Nó có thể cung cấp cho con người một
nơi nương tựa, nhưng nó không phải là điểm quan trọng nhất trong đạo Bụt.
Điểm quan trọng nhất trong đạo Bụt là những giáo lý, những pháp môn giúp
cho chúng ta chuyển hóa và giải thoát. Trên quá trình hành đạo, chúng ta
cũng có thể phát triển khía cạnh đức tin, tôn giáo. Nhưng chúng ta đừng bao
giờ quên rằng đó không phải là phần chủ chốt nhất của đạo Bụt. Phần chủ
chốt nhất của đạo Bụt là phần tu tập để chuyển hóa, trị liệu thân và tâm của
mình.
Đại Chúng Bộ là bộ phái đầu tiên đưa Bụt lên địa vị một vị siêu nhân để
kính ngưỡng và thờ phụng. Theo Đại Chúng Bộ, Đức Thế Tôn không còn là
một con người nữa, Đức Thế Tôn là một hiện tượng xuất thế gian. Tất cả
những gì thuộc về Ngài đều không nằm trong phạm vi của thế gian
(mondain) mà nằm trong phạm vi xuất thế gian (supramondain). Có sự phân
biệt giữa thế gian và xuất thế gian. Đức Thế Tôn trở thành ra Bụt ngàn đời
(the living Buddha) làm đối tượng kính ngưỡng, nương tựa của biết bao
nhiêu thế hệ. Trong những năm sau Niết bàn, giáo đoàn của Bụt, trong đó có
các nghệ sĩ, đã rất cẩn thận, không dám tạc tượng của Ngài. Họ chỉ tạc ra
cây bồ đề và chỗ ngồi của Bụt. Mãi cho đến mấy trăm năm sau người ta mới
bắt đầu tạc tượng Bụt. Nếu quán chiếu thì chúng ta thấy có nhiều lý do:
Dù có tài ba cách mấy thì chúng ta cũng không thể nào diễn tả được cái
đẹp của Bụt là đại bi và đại trí.
Lý do thứ hai sâu sắc hơn, nếu đi tìm Bụt qua hình sắc, âm thanh thì
chúng ta có thể đi lạc. Có một cái nhìn vô tướng về Đức Thế Tôn thì mình
mới có thể tiếp xúc được thật sự với Ngài.
Ngoài ra còn có những lý do khác nữa. Có những bộ phái khác phát xuất
từ Đại Chúng Bộ như Thuyết Xuất Thế Bộ (Lokottaravāda) đã đưa tư tưởng
này đi rất xa. Tới đây chúng ta có một quan niệm về một vị Bụt hoàn toàn
xuất thế và điều này có thể tạo ra sự chia cách giữa chúng ta và Bụt. Bụt
thuộc về một thế giới khác mà chúng ta, những người trong thế gian, không
với tới được. Vì vậy xảy ra hiện tượng là chúng ta càng ngày càng xa Bụt.
