buộc ấy và trở nên thảnh thơi. Tuy sống trong cuộc đời nhưng Ngài không bị
cuộc đời ràng buộc và làm cho hệ lụy. Tính cách xuất thế gian của Thế Tôn
không có nghĩa là Đức Thế Tôn không thuộc về cuộc đời này, Ngài thuộc về
cuộc đời này nhưng không bị vướng mắc bởi cuộc đời. Con người trong khổ
đau, hệ lụy thường mơ ước một cõi siêu việt và muốn từ bỏ chỗ này để đi tới
chỗ siêu việt kia. Đó là ước mơ tự nhiên của con người, đó là khuynh hướng
yêu thánh ghét phàm mà chúng ta thấy rất rõ trong lời tuyên bố của Đại
Chúng Bộ. Người Tây phương cũng có quan niệm thế gian và xuất thế gian,
họ dùng chữ le sacré et le profane. Chúng ta có thể nghĩ rằng xuất thế gian là
cái hoàn toàn không dính gì tới thế gian.
Sau này chúng ta đã vượt được quan niệm lưỡng nguyên đó. Chúng ta
thấy thế gian và xuất thế gian không phải là hai cái riêng biệt nữa. Thế gian
và xuất thế gian đều có tính cách hữu cơ. Xuất thế gian có thể trở thành thế
gian và thế gian có thể trở thành xuất thế gian, cũng như hoa có thể trở thành
rác và rác có thể trở thành hoa. Hai cái đó không phải là hai thực tại tách rời
nhau. Làng Mai đã đi tới được chỗ đó, đó là sự thực tập căn bản của chúng
ta. Chúng ta không yêu hoa và ghét rác, nhờ vậy chúng ta có thể biến rác
thành hoa và không có sự kỳ thị đối với rác. Đó là tư tưởng phiền não tức
Bồ đề phát hiện sau này trong Phật giáo Đại thừa. Phiền não là Bồ đề, chúng
ta không thể nào tìm được Bồ đề ngoài phiền não.
Trong giai đoạn này của lịch sử tư tưởng Phật giáo, chúng ta chưa thấy rõ
được điều đó tuy nó đã tiềm tàng trong những lời Đức Thế Tôn dạy. Đức
Thế Tôn dạy rất rõ, trong tấm thân thước bảy này của chúng ta, chúng ta có
thể tìm thấy Niết bàn, tìm thấy vô sinh. Có hàng trăm lời dạy như vậy trong
kinh. Một hôm có một hiệp sĩ tên là Mã Huyết Thiên Tử đến gặp Đức Thế
Tôn và hỏi:
- Bạch Đức Thế Tôn, mình có thể đi ra khỏi thế giới của hệ lụy, của sầu
đau, của sinh diệt này và đi với tốc độ rất mau được không, tại vì có nhiều
người không muốn ở trong thế giới này nữa?
Đức Thế Tôn nói:
