Niết bàn đó, cõi Thiên quốc đó, cõi Tịnh độ đó nằm ngay trong thế giới này
của chúng ta. Chúng ta không đi tìm cái xuất thế gian ngoài thế gian.
Có một vị đệ tử sau khi nghe thầy mình nói rằng tu học là để vượt thoát
sinh tử, thì hỏi:
- Bạch Thầy, mình tìm cái vô sinh tử đó ở đâu?
Vị thầy nhìn đệ tử nói:
- Con hãy tìm cái vô sinh tử ngay trong cái sinh tử!
Chuyện đó xảy ra trong Phật giáo đời Lý. Hãy tìm cái vô sinh tử ngay
trong cái sinh tử, có nghĩa là hãy tìm bồ đề ngay trong phiền não, tìm xuất
thế gian ngay trong thế gian. Những chuyện tranh chấp về thế gian và xuất
thế gian cho thấy là chúng ta chưa đạt tới cái thấy bất nhị về sự thật.
Chủ trương thứ 29 của Dị Bộ Tông Luân Luận có nói: Khổ năng dẫn đạo.
Câu đó có nghĩa là khổ đau có thể đưa mình vào đạo.
Chủ trương thứ 30: Khổ ngôn năng trợ. Câu này có nghĩa là những lời
nhắc nhở, diễn bày về khổ (khổ ngôn) đều có tác dụng giúp cho mình đi vào
con đường chánh pháp, giúp cho mình thành đạo.
Chủ trương thứ 32, Khổ diệc thị thực. Câu này có nghĩa là khổ đau cũng
là một loại thực phẩm (suffering also is food). Có những thầy ngày xưa,
không hiểu được câu này, đã giải nghĩa như sau: Những người ở dưới địa
ngục chịu như thế này cực hình, lúc đói bị bắt ăn những thực phẩm rất khó
ăn như là những viên sắt nung nóng. Nếu không ăn thì phải chết nên vẫn
phải ăn.
Những chủ trương 29, 39 và 31 này rất đúng. Nếu không tiếp xúc với khổ
đau, thấy được bản chất của rác rưới và những hệ lụy của cuộc đời thì mình
không thể nào có tuệ giác của giải thoát.
Làng Mai đã từng nói với các bạn trong Cơ Đốc giáo và Do Thái giáo về
quan niệm của chúng ta về Thiên quốc hay Tịnh độ là chúng ta không tin
rằng những nơi ấy không có khổ đau. Ai cũng muốn đi tìm một nơi chỉ toàn
là hạnh phúc mà không có khổ đau. Vì vậy nên có người tìm cách bán cho
chúng ta một Thiên quốc hay một cõi Tịnh độ, nói rằng những nơi ấy không
