có khổ đau. Sự thật là nếu không có khổ đau thì không thể có hạnh phúc.
Hạnh phúc được làm bằng hiểu và thương. Ở một cõi không có hiểu và
thương thì làm gì có hạnh phúc? Hãy tưởng tượng chúng ta đang ở trong
một cõi mà nơi ấy không ai hiểu được nhau, không ai thương được ai thì dù
cõi ấy có được làm bằng vàng hay bằng ngọc cũng không có hạnh phúc.
Điều này rất rõ ràng, muốn có hiểu và có thương thì phải có khổ đau. Mình
có khổ đau thì mình mới biết thương những người đau khổ. Cái hiểu đưa tới
cái thương. Hiểu ở đây trước hết là hiểu cái khổ, hiểu cái khổ của mình và
hiểu cái khổ của người khác. Cái hiểu đó làm phát khởi tâm từ bi. Một cõi
hoàn toàn không có khổ đau thì nếu họ có cho không mình cũng không lấy,
huống hồ họ lại bắt mình phải chối bỏ những mầu nhiệm của cõi mình đang
sống để đánh đổi nó thì đó là một việc rất dại dột. Một cõi không có khổ đau
là một ảo tưởng! Khổ có quan hệ mật thiết đến sự tu học của chúng ta. Nếu
không có khổ thì không bao giờ ta biết hiểu và biết thương.
Khổ làm chúng ta sáng mắt ra, giúp chúng ta đi đúng theo con đường
chánh. Nếu sinh con ra mà gởi chúng về một cõi không có khổ đau thì làm
sao chúng có thể trở thành người, làm sao chúng biết cảm thông và thương
yêu? Chúng ta sẽ không bao giờ tin vào một cõi trong đó chỉ có vui mà
không có khổ, bởi vì ta biết không có khổ thì chắc chắn sẽ không có vui.
Quan niệm về thế gian (khổ đau) và xuất thế gian (không có khổ đau) là
hai cái tách biệt nhau mà có, một quan niệm lưỡng nguyên mà chúng ta cần
phải tránh, vì chúng ta luôn luôn có ý hướng đi tìm cái xuất thế gian và chạy
trốn cái thế gian.
Một vị thầy khi dạy chúng ta phải phát tâm chán ghét cuộc đời này để cầu
nguyện sinh ra ở một cõi khác thì chúng ta phải biết rằng lời dạy đó (phủ
nhận sự sống trong hiện tại để tìm cầu sự sống trong tương lai ở một nơi
khác) có thể đi ngược lại với giáo chỉ của Đức Thế Tôn. Đó có thể là một
phương tiện quyền xảo nhưng phương tiện này rất nguy hiểm. Phương tiện
quyền xảo ấy có thể giúp người đỡ khổ trong chốc lát nhưng nếu cứ đi mãi
trên con đường đó thì người ta sẽ đi rất xa với giáo lý nguyên thỉ và chính
thống của Đức Thế Tôn.
