Khi chúng ta thấy hay nghe nói tăng đoàn bị tách làm hai phe thì ta cảm
thấy buồn, ta cảm thấy có sự chia rẽ. Nhưng chúng ta đừng nghĩ như vậy.
Chúng ta không hẳn phải đau buồn khi thấy tăng đoàn chia rẽ. Sự khác biệt
về nhận thức luôn luôn có, chia ra hay không chia ra thì nó vẫn có đó. Ngay
trong Làng Mai, cùng một thầy, cùng nghe một bài pháp thoại, cùng thực
tập, nhưng cũng có phe bảo thủ và phe tiến bộ. Mỗi người hãy tự nhìn mình
thử xem mình thuộc về phe bảo thủ hay phe tiến bộ? Có thể có những người
bảo thủ hơn tôi. Tuy là đệ tử của tôi, chỉ mới hai mươi mấy tuổi mà bảo thủ
hơn thầy trong cách nhận thức. Thầy thuộc về Đại Chúng Bộ còn đệ tử
thuộc về Thượng Tọa Bộ.
Có những người trong chúng ta có cái nhìn phóng khoáng hơn, không câu
chấp vào lời nói hay vào hình thức. Có những người trong chúng ta bị kẹt
vào những danh từ, chữ nghĩa, không dám nói sai một chữ. Khuynh hướng
đó có chứ không phải không có, có ngay từ bây giờ, có ngay trong Làng
Mai. Chúng ta chỉ cần lấy hai người thôi để làm ví dụ thì chúng ta đã thấy
rằng, trong hai người thế nào cũng có người có khuynh hướng cởi mở hơn
người kia hoặc là có một người có khuynh hướng bảo thủ hơn người kia. Vì
vậy cho nên chuyện có hai khuynh hướng (hai khuynh hướng là tối thiểu)
trong một tập đoàn là chuyện muôn đời, luôn luôn có. Ngay trong thời Đức
Thế Tôn còn tại thế, trong tăng đoàn có những người thuộc về phái thủ cựu,
bảo thủ và có những người thuộc về phái cởi mở, tiến bộ. Những khuynh
hướng khác nhau, những dị biệt đó được thấy rất rõ rệt trong các kinh điển.
Khi đọc các kinh Nguyên thỉ chúng ta thấy rõ ràng thầy Ca Diếp, tuy là
bậc đàn anh và mọi người đều tuân phục, nhưng thuộc về phía bảo thủ, khá
cứng. Cũng có lẽ vì vậy mà thầy Ca Diếp đã được tôn lên làm vị anh cả
trong kỳ Đại hội Kết Tập kinh điển lần thứ nhất mấy tháng sau khi Đức Thế
Tôn nhập diệt. Thầy Ca Diếp đã bàn với một số các thầy khác chọn những vị
đạo cao đức trọng, lớn tuổi, có khoảng 500 người (500 La hán). Hội nghị
đầu tiên để ôn lại những lời Bụt dạy gọi là Ngũ Bách Kết Tập (the Five
Hundred Council, The first Council of 500 Arahats) ba tháng sau khi Đức
Thế Tôn nhập diệt và người đứng ra triệu tập là thầy Ca Diếp.
