Milan Kundera
NHỮNG DI CHÚC BỊ PHẢN BỘI
Người dịch: Nguyên Ngọc - Nhà xuất bản Văn hoá thông tin
Trung tâm văn hoá ngôn ngữ Đông Tây, Hà Nội 2001
Phần thứ sáu
Về những tác phẩm và những con nhện
1.
"Tôi tư duy." Nietzche đặt thành nghi vấn khẳng định ấy được phát biểu
theo một quy ước ngữ pháp đòi hỏi mọi động từ phải có chủ ngữ. Kỳ thực,
ông nói, "một tư tưởng đến khi "nó" muốn, đến nỗi sẽ là giả mạo khi nói
rằng chủ ngữ "tôi" là xác định của động từ "tư duy". Một tư tưởng đến với
nhà triết học "từ bên ngoài, từ bên trên hay từ bên dưới, như những biến cố
hay những cú sét đánh nhằm vào anh ta". Nó đến rất nhanh. Vì Nietzche ưa
thích "một tính trí tuệ mạnh bạo và dồi dào, chạy presto[1]" và chế giễu
những nhà bác học mà tư duy dường như là một hành động chậm rãi, do
dự, là một cái gì đó giống như một lao động nặng nhọc, thường xứng đáng
với mồ hôi của những nhà bác học anh hùng, nhưng chẳng hề giống chút
nào cái sự vật nhẹ nhàng, thần thánh, là họ hàng gần gũi của vũ điệu và
niềm vui dồi dào."
Theo Nietzche nhà triết học "không được giả mạo, bằng một sắp đặt suy
diễn và biện chứng giả, những sự vật và những tư tưởng mà anh ta đạt đến
được bằng một con đường khác [...] không được giấu diếm cũng không
được xuyên tạc cái cách thức có thực mà các tư tưởng của chúng ta đã đến
với chúng ta. Các cuốn sách sâu sắc nhất và bất tận nhất chắc hẳn bao giờ
cũng sẽ có một điều gì đó có tính chất châm ngôn và đột ngột như cuốn Tư
tưởng của Pascal."
"Không được xuyên tạc cái cách thức có thực mà các tư tưởng của chúng ta
đã đến với chúng ta": tôi thấy đòi hỏi đó thật khác thường; và tôi chú ý, kể
từ cuốn Bình minh, trong tất cả các cuốn sách của ông, tất cả các chương
đều được viết thành một tiết duy nhất: ấy là để một tư tưởng được nói ra
thẳng một hơi; để nó được cố định đúng như nó hiện ra khi nó chạy đến với
