nên không một phần tử nào của cái chuỗi đó được bỏ quên (dẫu tự nó, nó
có vô vị đến mấy);
bởi các nhân vật phải có vẻ "sống", cho nên phải kể về họ nhiều thông tin
đến mức có thể (dầu chúng có là mọi thứ, trừ mỗi thứ là không gây sửng
sốt);
vả lại còn có Lịch sử: ngày xưa, dáng đi chậm chạp của nó khiến nó vô
hình, rồi nó bước nhanh lên và đột ngột (đấy chính là kinh nghiệm lớn của
Balzac) mọi thứ đều đang biến đổi chung quanh những con người trong
cuộc đời của họ, những con đường họ đi dạo, những bàn ghế trong nhà họ,
những cơ quan mà họ phụ thuộc; hậu cảnh của cuộc sống con người không
còn là một trang trí bất động, được biết trước, nó trở nên biến đổi, dáng vẻ
của nó hôm nay đến ngày mai tất sẽ bị quên đi, vậy nên phải nắm lấy nó,
mô tả nó (dầu những bức tranh vẽ thời gian đang trôi qua ấy có buồn chán
đến đâu).
Hậu cảnh: hội họa đã khám phá ra nó vào thời Phục hưng, với phép phối
cảnh chia bức tranh ra thành những gì ở mặt trước và những gì nằm ở lớp
nền. Ðấy là đặc điểm của hình thức: chẳng hạn, ở một chân dung: khuôn
mặt thu hút nhiều sự chú ý và quan tâm hơn cơ thể và phần phông nền.
Ðiều đó là bình thường, là điều ta nhìn thấy trong thế giới quanh ta, nhưng
những gì là bình thường trong đời sống lại không đáp ứng một cách bình
thường như vậy những đòi hỏi của hình thức trong nghệ thuật: sự mất cân
đối, trong một bức tranh, giữa những chỗ được ưu tiên và những chỗ đã
được định trước là thứ yếu, cần phải được che đậy, chăm chút, tái cân đối
lại. Hoặc được loại bỏ đi một cách căn bản bằng một mỹ học mới, nó sẽ
triệt tiêu sự lưỡng phân này đi.
7.
Sau 1948, trong những năm cách mạng cộng sản ở nước tôi, tôi đã hiểu ra
được vai trò lỗi lạc của sự mù quáng trữ tình trong thời Khủng bố, đối với
tôi đó là cái thời mà "nhà thơ ngự trị cùng với tên đao phủ" (Cuộc sống ở
mãi ngoài kia). Bấy giờ tôi nghĩ tới Maiakovski; đối với cách mạng Nga,
tài năng của ông cũng cần thiết như chế độ cảnh sát của Dzerjinski. Trữ
