hoặc anh.
9.
Nghệ thuật hiện đại: cuộc nổi loạn chống lại sự bắt chước hiện thực nhân
danh những quy luật tự trị của nghệ thuật. Một trong những đòi hỏi thực tế
của sự tự trị đó là: tất cả các thời điểm, tất cả các mảnh của một tác phẩm
đều phải có một tầm quan trọng mỹ học ngang nhau.
Chủ nghĩa ấn tượng: phong cảnh được quan niệm như là hiện tượng thị giác
đơn giản, đến mức con người ở trong đó cũng chẳng có giá trị gì hơn một
bụi cây. Các họa sỹ lập thể và trừu tượng còn đi xa hơn, họ xóa bỏ luôn cả
chiều thứ ba, nó tất yếu chia tách bức tranh ra thành những bình diện có
tầm quan trọng khác nhau.
Trong âm nhạc, cũng có khuynh hướng như vậy hướng đến sự bình đẳng
thẩm mỹ giữa tất cả các thời điểm của một bản nhạc: Satie, mà sự giản dị
chỉ là một lối từ chối đầy tính khiêu khích đối với lối tu từ học âm nhạc
được thừa kế. Debussy, nhà phù phép, người hành hạ các con nhện uyên
bác. Janacek, xóa bỏ tất cả các nốt không cần thiết. Stravinski quay lưng lại
với chủ nghĩa lãng mạn và chủ nghĩa cổ điển và tìm những vị tiên khu của
mình trong số những bậc thầy ở hiệp thứ nhất của lịch sử âm nhạc. Webern
trở về với một lối đơn chủ đề sui generis (nghĩa là mười hai âm) và đạt đến
một tình trạng trần trụi trước ông chưa từng ai hình dung ra được.
Và trong tiểu thuyết: việc nghi ngờ khẩu hiệu nổi tiếng của Balzac "tiểu
thuyết phải cạnh tranh với hộ tịch"; sự nghi ngờ ấy chẳng có chút gì là thói
yêng hùng tiền phong chủ nghĩa thích thú phô trương tính hiện đại của
mình ra để cho những kẻ ngu ngốc cũng có thể nhìn thấy được; nó chỉ
nhằm (một cách kín đáo) làm cho cái bộ máy sản xuất ảo ảnh về cái có thật
trở nên vô dụng (hay gần như vô dụng, không bắt buộc, không quan trọng).
Nhân đây, một nhận xét nhỏ này:
Nếu một nhân vật phải cạnh tranh với hộ tịch, thì trước hết hắn phải có một
cái tên thật. Từ Balzac đến Proust, không thể tưởng tượng một nhân vật
không có tên. Nhưng anh chàng Jacques của Diderot chẳng hề có họ và
thầy của anh ta chẳng có họ mà cũng chẳng có tên. Panurge là tên hay họ?
