opus 111 đầy cá tính cho đến nỗi bắt chước nó thì sẽ thành một sự giả
mạo.)
Bản sonate opus 111 khiến tôi nghĩ đến cuốn Những cây cọ hoang của
Faulkner. Trong cuốn sách này, một câu chuyện tình xen kẽ với câu chuyện
về một người tù vượt ngục, những câu chuyện chẳng có gì chung cả, chẳng
có nhân vật chung, thậm chí chẳng có sự gần gũi nào có thể nhận thấy về
mô-típ hay đề tài. Một kết cấu không thể dùng làm mẫu cho bất cứ nhà tiểu
thuyết nào khác; chỉ có thể có một lần duy nhất; tùy tiện, không đáng tin
cậy, không thể biện minh; không thể biện minh, bởi đằng sau nó ta nghe
thấy một es muss sein[7] khiến cho mọi biện minh trở thành thừa.
15.
Không chấp nhận mọi kiểu hệ thống, Nietzche đã làm cho cách thức triết lý
trở nên sâu sắc hơn: đúng như Hannah Arendt đã xác định, tư duy của
Nietzche là tư duy thực nghiệm. Xung động đầu tiên của nó là gặm mòn
những gì đã đông đặc lại, xói mòn các hệ thống đã được mọi người chấp
nhận, mở ra những đột phá để phiêu lưu vào cõi chưa biết; Nietzche nói:
nhà triết học tương lai sẽ là nhà thực nghiệm; tự do đi theo những phương
hướng khác nhau, khi cần chúng thậm chí có thể mâu thuẫn với nhau.
Nếu tôi chủ trương một sự hiện diện mạnh mẽ của suy tưởng trong một
cuốn tiểu thuyết, điều đó không có nghĩa là tôi thích cái người ta gọi là
"tiểu thuyết triết học", đem tiểu thuyết làm nô lệ cho một thứ triết học ấy,
"truyện hóa" các ý tưởng đạo đức hay chính trị. Tư tưởng mang tính tiểu
thuyết chân chính (như tiểu thuyết đã từng biết đến từ Rabelais) bao giờ
cũng phi hệ thống; vô kỷ luật; nó gần gũi với tư tưởng của Nietzche; nó có
tính thực nghiệm; nó phá ra những cửa mở trong tất cả các hệ thống tư
tưởng bao quanh ta; nó xem xét (đặc biệt qua trung gian các nhân vật) tất cả
các con đường suy tưởng, cố gắng đi đến tận cùng từng con đường ấy.
Về vấn đề tư duy hệ thống, còn có chuyện này nữa: người tư duy đương
nhiên tự động có xu hướng hệ thống hóa; đấy là toan tính vĩnh cửu của anh
ta (chính tôi cũng vậy, và ngay trong khi viết cuốn sách này), toan tính mô
tả tất cả các hệ quả của các tư tưởng của mình; đoán trước tất cả những ý
