kiến phản đối và bác bỏ chúng trước đi; che chắn cho các tư tưởng của
mình. Song, người tư duy không nên cố thuyết phục người khác về chân lý
của mình; bởi làm như vậy anh sẽ lâm vào con đường của một hệ thống;
con đường thảm hại của "một người xác tín"; những người làm chính trị
thích tự coi mình như vậy; những một sự xác tín là gì? Ðó là một tư tưởng
đã dừng lại, đã đông cứng, và "người xác tín" là một người thiển cận; tư
duy thực nghiệm không muốn thuyết phục mà gợi cảm; gợi cảm một tư
tưởng khác, lay chuyển sự suy nghĩ; cho nên một nhà tiểu thuyết phải phi
hệ thống hóa một cách có hệ thống tư tưởng của mình, đạp tung cái rào
chắn tự anh đã dựng lên quanh các tư tưởng của mình.
16.
Sự từ chối của Nietzche đối với tư duy hệ thống còn có một hệ quả khác:
một sự mở rộng mênh mông về chủ đề; các bức vách ngăn giữa các môn
triết học khác nhau không cho phép ta nhìn thấy thế giới thật trong toàn bộ
chiều rộng của nó sụp đổ và từ đó mọi điều thuộc về côn người đều có thể
trở thành đối tượng tư duy của một nhà triết học. Ðiều đó cũng khiến triết
học gần gũi với tiểu thuyết: lần đầu tiên triết học suy tư không phải về khoa
luận học, về mỹ học, về đạo đức học, về hiện tượng học của tinh thần, về
phê phán lý trí v.v, mà về tất cả những gì thuộc về con người.
Các nhà sử học và các vị giáo sư trong khi trình bày triết học của Nietzche
không chỉ rút bớt nó lại, tất nhiên là vậy rồi, họ còn bóp méo nó bằng cách
lật ngược nó lại thành cái đối lập với nó, tức là thành một hệ thống. Trong
Nietzche bị hệ thống hóa của họ còn có chỗ nào nữa cho những suy tư về
phụ nữ, về người Ðức, về châu Âu, về Bizet, về Goethe, về cái Kitsch kiểu
Hugo, về Aristophane, về lời văn duyên dáng, về nỗi buồn chán, về trò
chơi, về các bản dịch, về tinh thần phục tùng, về sự chi phối kẻ khác và các
trạng thái tâm lý giả định của sự chi phối ấy, về các nhà bác học và những
giới hạn trí tuệ của họ, về các Schauspieler,các diễn viên trình diễn trên sân
khấu lịch sử, còn có chỗ nào nữa cho hàng ngàn nhận xét triết học, mà
người ta không tìm thấy ở bất cứ đâu khác, ngoại trừ có thể ở đôi nhà tiểu
thuyết hiếm hoi?
