bộ số tiền của ông lại cho trường đại học Brno để trợ cấp cho các nghiên
cứu về hành ngôn nói (nhịp điệu, ngữ điệu, ngữ nghĩa học của nó). Nhưng
người ta cóc cần các di chúc của ông, điều ấy ta biết rồi.
8.
Lòng trung thành đáng phục của Sir Charles Mackerras đối với tác phẩm
của Janacek có nghĩa là: nắm bắt và bảo vệ lấy cái cốt yếu. Vả chăng, nhằm
vào cái cốt yếu là đạo đức nghệ thuật của Janacek; quy tắc là: chỉ một nốt
tuyệt đối cần thiết (cần thiết về mặt ngữ nghĩa học) mới có quyền tồn tại; từ
đó dẫn đến tiết kiệm tối đa trong phối dàn nhạc. Tước bỏ đi những thêm
thắt mà người ta đã gán lên chúng, Mackerras đã phục hồi sự tiết kiệm đó
và làm cho mỹ học của Janacek dễ hiểu hơn.
Nhưng còn có một kiểu trung thành khác, đối nghịch lại, biểu hiện trong
niềm say mê thu nhặt tất cả những gì có thể moi móc ra đằng sau một tác
giả. Vì khi còn sống mỗi tác giả đều cố đưa ra công khai tất cả những gì là
cốt yếu, nên bọn bới giỏ rác là những kẻ say mê cái không cốt yếu.
Tinh thần bới giỏ rác biểu hiện một cách mẫu mực trong bản ghi các khúc
nhạc viết cho piano, violon và violoncelle (ADDA 581136137); ở đó, các
khúc nhạc kém hay vô giá trị (các bản ghi lại folklo, các biến tấu bỏ đi, các
tác phẩm nhỏ thời trẻ, các phác thảo) chiếm gần 50 phút, một phần ba độ
dài, và rải ra giữa các bản nhạc phong cách lớn. Ta nghe, chẳng hạn, trong
6 phút 30 giây, một bản nhạc đệm cho các bài tập thể dục. Hỡi các nhà soạn
nhạc, hãy kiềm chế mình lại khi các bà xinh xắn ở các câu lạc bộ thể thao
đến nhờ một việc nhỏ! Bị biến thành trò cười, phép lịch sự của các ông sẽ
còn sống mãi sau khi các ông đã chết!
9.
Tôi tiếp tục xem xét các ngăn. Không tìm thấy mấy bản viết cho dàn nhạc
rất hay trong thời kỳ chín muồi của ông (Ðứa con người nhạc sỹ nông thôn,
1912, Khúc ba-lát của Blanik, 1920), các bản cantate (nhất là: Amarus,
1898), và vài bản thuộc thời kỳ hình thành phong cách của ông, nổi bật vì
một vẻ giản dị cảm động và hiếm có: Pater noster (1901), Ave Maria
