NHỮNG DI CHÚC BỊ PHẢN BỘI - Trang 159

với Pierre trên một chuyến phà sang sông. Lúc bấy giờ Pierre đang tích
cực, lạc quan, vị tha (chặng nhất thời trong sự phát triển của anh lúc đó là
như vậy) và anh chống lại cái hoài nghi yếm thế của André. Nhưng trong
cuộc tranh luận của họ anh lại tỏ ra khờ khạo, tuôn ra những điều sáo rỗng,
và chính André, đầy trí tuệ, tỏ ra đặc sắc. Còn quan trọng hơn lời nói của
Pierre là sự im lặng tiếp sau cuộc tranh luận của họ: "Rời con phà, anh
ngước lên nhìn bầu trời mà Pierre đã chỉ cho anh và, lần đầu tiên kể từ sau
Austerlitz, anh thấy lại cái bầu trời vĩnh cửu và sâu thẳm mà anh đã ngắm
nhìn trên chiến trường đó. Và trong tâm hồn như lại trào lên một niềm vui
và trìu mến." Cảm giác ấy ngắn ngủi và biến mất ngay, nhưng André biết
rằng "cái tình cảm ấy, mà trước đây anh không biết cách phát triển, vẫn
sống trong anh". Và đến một ngày, rất lâu về sau, như một chùm tia sáng
nhảy múa, một cuộc đồng mưu của các chi tiết (một cái nhìn về phía tán lá
của một cây sồi, những lời nói vui tươi của một cô gái tình cờ nghe được,
những ký ức bất ngờ) đốt cháy tình cảm ấy lên (chúng "vẫn còn sống trong
anh") và khiến anh rực cháy lên. André, mới hôm qua còn sung sướng vì
việc lui về ở ẩn của mình, đột ngột quyết định "đi Petersbourg và thậm chí
nhận một công việc ở đấy [...] Và, hai tay chắp sau lưng, anh bước đi trong
căn phòng, lúc chau mày, lúc mỉm cười, ôn lại trong tâm trí tất cả những
suy nghĩ vô lý, không thể biểu đạt, bí ẩn như là tội ác, trong đó trộn lẫn một
cách kỳ lạ Pierre, vinh quang, cô gái ở khung cửa sổ, cây sồi, vẻ đẹp, tình
yêu, và chúng đã làm thay đổi hoàn toàn cuộc đời anh. Những lúc ấy, nếu
có ai đó bước vào, anh tỏ ra đặc biệt khô khan, nghiêm khắc, sắc bén, khó
chịu và logic [...] Có vẻ như anh muốn, bằng cái lối logic quá mức ấy, trả
thù lại cái chuyển động phi logic và bí ẩn đang diễn ra trong anh". (Tôi đã
gạch dưới những đoạn giàu ý nghĩa nhất. M.K.) (Hãy nhớ lại: một sự đồng
mưu của các chi tiết như vậy, vẻ xấu xí trên những khuôn mặt bắt gặp,
những lời nói tình cờ nghe được trong toa tàu, ký ức bất ngờ, trong cuốn
tiểu thuyết tiếp sau của Tolstoi, đã phát động cái quyết định tự vẫn của
Anna Karenina.)
Một biến chuyển lớn nữa trong thế giới nội tâm của André Bolkonsky: tử
thương trên chiến trường Borodino, nằm trên bàn mổ một trại lính, đột