NHỮNG DI CHÚC BỊ PHẢN BỘI - Trang 165

anh như uống lấy cái thế giới quanh mình ngấu nghiến biết chừng nào, cái
thế giới, mới một lúc trước đó, đã bị vụ án của anh che lấp đi. Chao ôi, phút
tạm ngừng thật ngắn, một lúc sau, K. chẳng còn có thể nhìn cô gái trẻ gầy
choàng áo ngủ đang chờ nước chảy đầy chiếc bình nữa: dòng thác của vụ
án lại cuốn anh đi.
Ðôi cảnh kích dục trong cuốn tiểu thuyết cũng là những cảnh cửa sổ thoáng
hé mở ra; rất thoáng chốc: K. chỉ gặp những người đàn bà liên quan cách
này hay cách khác đến vụ án của anh: cô Burstner, chẳng hạn, cô láng
giềng của anh, anh bị bắt trong phòng của cô; K. bối rối kể cho cô nghhe
những gì xảy ra, và cuối cùng, lúc ra gần cửa, anh ôm hôn được cô: "anh
chộp lấy cô và hôn lên miệng, lên mặt, như một con vật khát lao xuống
dùng lưỡi mà uống lấy uống để nước ở con suối cuối cùng nó mới tìm
được". Tôi nhấn mạnh từ "khát", rất có ý nghhĩa đối với một con người đã
bị mất đi đời sống bình thường của mình và chỉ còn liên lạc được với nó
trong thoáng chốc, bằng một khung cửa sổ.
Trong lần thẩm vấn thứ nhất, K. bắt đầu một bài diễn từ nhưng ngay sau đó
anh bị một sự kiện kỳ lạ quấy rầy: trong phòng có người vợ của viên thư
phát lại, và một gã sinh viên, xấu xí, gầy nhom, vật được mụ ta ra đất và
làm tình với mụ ngay giữa cử tọa. Sự gặp gỡ không thể tưởng tượng nổi
giữa những sự kiện xung khắc với nhau đó (chất thơ Kafka tuyệt diệu, lố
bịch và chẳng hề giống như thật!) là một khung cửa sổ nữa trổ vào cái
phong cảnh nằm ngoài xa vụ án, nơi diễn ra cái dung tục vui vẻ, niềm tự do
dung tục vui vẻ, mà người ta đã tước đoạt mất của K.
Chất thơ Kafka ấy khiến tôi nhớ đến một cuốn tiểu thuyết khác, cũng viết
về một vụ bắt người và một vụ án: cuốn 1984 của Orwell, cuốn sách trong
nhiều chục năm đã được dùng làm sách tham khảo cho những người
chuyên chống lại chủ nghĩa toàn trị. Trong cuốn tiểu thuyết có ý định vẽ
nên chân dung ghê tởm của một xã hội toàn trị tưởng tượng này, không có
cửa sổ; ở đấy ta không hé thấy cô gái trẻ với chiếc bình đang được đổ đầy
nước; cuốn tiểu thuyết này bị đóng kín, không thể thấm nhiễm chất thơ; là
tiểu thuyết ư? đúng hơn, là một tư tưởng chính trị được cải trang thành tiểu
thuyết; tư tưởng ở đây, chắc hẳn là sáng suốt và đúng, nhưng bị bóp méo đi