NHỮNG DI CHÚC BỊ PHẢN BỘI - Trang 206

nhau đó có ba cuốn tiểu thuyết; và Kafka không viết gì lớn hơn ba cuốn
tiểu thuyết ấy. Tuy nhiên chẳng có gì là không bình thường khi ông đã xếp
chúng vào cột những thất bại, do chúng còn dở dang; một tác giả khó tin
rằng giá trị của tác phẩm mình đã không thể hoàn thành là đã có thể nhận ra
được hầu như hoàn toàn rõ nét, trước khi nó được hoàn tất. Nhưng điều mà
một tác giả không thể nhìn thấy, có thể hiện ra rõ ràng đối với một người
ngoài cuộc. Vâng, vì ba cuốn tiểu thuyết mà tôi vô cùng thán phục ấy, tôi sẽ
lúng túng kinh khủng nếu tôi ở vào tình thế của Brod.
Ai có thể cho tôi lời khuyên?
Ðó là vị Thầy lớn nhất của chúng ta. Hãy mở cuốn Don Kihôtê, phần một,
các chương XII, XIII, XIV: Don Kihôtê cùng với Sancho ở trong núi nơi
ông nghe chuyện Chrysostome, chàng thi sỹ trẻ phải lòng một cô gái chăn
cừu. Ðể được gần nàng, chàng cũng tự mình làm người chăn cừu; nhưng
nàng không yêu chàng và Chrysostome kết liễu đời mình. Don Kihôtê
quyết định đến viếng đám tang. Ambriosio, bạn của chàng thi sỹ, chủ trì
buổi lễ nhỏ. Bên cạnh thi thể phủ đầy hoa có những cuốn sổ tay và những
tờ gấp chép thơ. Ambrosio nói với cử tọa là Chrysostome đã yêu cầu đốt
chúng đi.
Lúc đó lãnh chúa Vivaldo, một người tò mò đi theo những người có tang,
can thiệp: ông không đồng ý rằng đốt thơ của chàng ta đi thì quả là làm ý
nguyện của người chết, bởi vì ý nguyện phải hợp lý mà ý nguyện này thì
chẳng phải như vậy. Vậy nên tốt hơn là tặng thơ của chàng cho những
người khác, để chúng có thể mang lại niềm vui, sự hiền minh, và kinh
nghiệm cho họ. Và không chờ câu trả lời của Ambrosio, ông cúi xuống và
cầm lấy mấy tờ gấp ở gần ông hơn cả. Ambrosio nói với ông: "Vì phép lịch
sự, tôi cho phép ngài, thưa ngài lãnh chúa, giữ lấy những gì ngài đã cầm;
nhưng sẽ là hão huyền nếu nghĩ rằng tôi sẽ không đốt những tờ khác."
"Vì phép lịch sự, tôi cho phép ngài": có nghĩa là, dầu ý nguyện của người
bạn đã chết đối với tôi có sức mạnh của một điều luật, tôi không phải là
một kẻ đầy tớ của các điều luật, tôi tôn trọng chúng với tư cách là một sinh
linh tự do không đui mù quáng trước những lý lẽ khác, đối nghịch với luật,
như chẳng hạn đối với phép lịch sự hay với tình yêu nghệ thuật. Vì vậy "tôi