NHỮNG DI CHÚC BỊ PHẢN BỘI - Trang 22

hội Hồi giáo, phần lớn, vốn còn sống trong thời đại trước Thời Hiện đại.
Ông viết cuốn sách của mình ở châu Âu, trong Thời hiện đại, hay, chính
xác hơn, vào cuối thời đại này.
Cũng như đạo Hồi Iran lúc này đang xa rời xu hướng khoan dung tôn giáo,
ngả về phía một chế độ chính trị thần quyền hiếu chiến, lịch sử tiểu thuyết,
với Rushdie, cũng chuyển từ cái mỉm cười dễ ưa và mô phạm của Thomas
Mann, sang lối tưởng tượng phóng túng rút ra từ nguồn suối của cái hài
hước Rabelais vừa được khám phá lại. Các phản đề gặp nhau, được đẩy đến
cực điểm.
Từ quan điểm đó, sẽ thấy việc kết tội Rushdie không phải là một điều ngẫu
nhiên, một sự điên rồ, mà là một xung đột tột cùng sâu sắc giữa hai thời
đại: chế độ chính trị thần quyền tấn công vào Thời Hiện đại và lấy sáng tạo
tiêu biểu nhất của nó: tiểu thuyết, làm mục tiêu. Bởi vì Rushdie không hề
báng bổ. Ông viết một cuốn tiểu thuyết. Nhưng việc đó, đối với tinh thần
chính trị thần quyền, còn tệ hơn là một cuộc công kích; nếu người ta công
kích một tôn giáo (bằng một cuộc luận chiến, một sự báng bổ, một tà
thuyết), những kẻ giữ đền thánh có thể bảo vệ tôn giáo đó trên chính trận
địa của họ, bằng chính ngôn ngữ của họ; nhưng, đối với họ, một cuốn tiểu
thuyết là một hành tinh khác; một vũ trụ khác, cơ sở trên một bản thể khác;
một hỏa ngục ở đó chân lý độc tôn chẳng có quyền lực gì hết và ở đó tính
nước đôi quỷ sứ biến cả các tín điều trở thành những câu đố.
Hãy nhấn mạnh: không phải một cuộc công kích; mà là tình trạng nước đôi;
phần thứ hai của cuốn Những vần thơ quỷ sứ (tức phần bị kết tội gợi lên
hình ảnh Mahomed và sự sáng lập đạo Hồi) trong tiểu thuyết được trình
bày như là một giấc mơ của Gibreel Farishta, anh này về sau dựa theo giấc
mơ ấy xây dựng thành một bộ phim tập tàng, mà chính anh ta đóng vai tổng
thiên thần. Câu chuyện được tương đối hóa đến hai lần (trước hết như một
giấc mơ, sau đó như một bộ phim tồi sẽ thất bại) được giới thiệu không như
một khẳng định, mà như một hư cấu mang tính trò chơi. Hư cấu làm mất
lòng chăng? Tôi nghi ngờ điều đó: nó làm cho tôi hiểu, lần đầu tiên trong
đời tôi, chất thơ của đạo Hồi, của thế giới hồi giáo.
Nhân đây cần nhấn mạnh: không có chỗ cho hận thù trong thế giới của tính