NHỮNG DI CHÚC BỊ PHẢN BỘI - Trang 27

dục) và, khi bà không muốn nghe anh, anh trả thù bằng cách vải lên áo váy
bà bộ phận sinh dục cuả một con chó cái đang động cỡn. Khi bà ra khỏi nhà
thờ, tất cả bọn chó đực chung quanh (sáu trăm nghìn mười bốn con,
Rabelais bảo thế) bám theo bà và đái lên người bà. Tôi nhớ lại hồi tôi hai
mươi tuổi, phòng ngủ công nhân của tôi, cuốn Rabelais của tôi giấu dưới
gối. Tôi đã phải đọc cho những người công nhân tò mò về cuốn sách dày
cộp nghe câu chuyện đó nhiều lần cho đến nổi chẳng bao lâu họ thuộc lòng
hết. Dầu họ là những con người mang đạo đức nông dân khá bảo thủ, trong
cái cười của họ chẳng hề có chút gì lên án anh chàng quấy nhiểu đàn bà
bằng lời và bằng nước đái đó; họ mê Panurge đến mức lấy tên anh đặt cho
một người trong số các bạn của chúng tôi; không đâu, không phải một gã
tán gái mà là một anh chàng nổi tiếng vì ngây ngô và trong trắng đến mức
ngoa dụ, khi tắm vòi sen còn thẹn vì bị các bạn thấy mình ở truồng. Tôi còn
nghe rõ như mới hôm qua những tiếng réo: "Panourque (đấy là cách gọi
Panurge theo lối Séc) nào, đứng vào vòi sen đi! Chúng tớ rửa nước đái chó
cho!"
Tôi còn nghe mãi tiếng cười đẹp đẽ đó chế giễu tính thẹn thùng của một
người bạn nhưng cùng lúc lại biểu lộ một niềm trìu mến gần như thán phục
đối với sự thẹn thùng ấy. Họ vui thú vì những lời tục tĩu Panurge nói với
quý bà nọ ở nhà thờ, nhưng cũng thích thú về sự trừng phạt mà sự trinh
trắng của bà đã giáng lên anh ta, rồi đén lượt bà lại bị trừng phạt bằng nước
đái chó. Những người bạn thời trẻ của tôi ấy, họ đồng tình với ai? Với thói
thẹn thùng? Với sự sỗ sàng? Với Panurge? Với quý bà nọ? Với bầy chó có
cái ưu thế đáng ham muốn được đái lên một người đàn bà?
Cái hài hước: ánh chớp thần thánh phơi lộ thế giới ra trong tính nước đôi
đạo lý của nó và phơi lộ con người ra trong sự không có thẩm quyền sâu
sắc được phán xét kẻ khác sâu sắc của anh ta; hài hước: cơn say của tính
tương đối nhân thế; niềm vui thú kỳ lạ nảy sinh từ niềm tin chắc rằng chẳng
có sự tin chắc nào cả.
Nhưng hài hước, để nhớ lại lời Octavia Paz, là "phát minh lớn của tinh thần
hiện đại".Nó không có sẵn đó từ khai thiên lập địa, càng không còn mãi đó
vĩnh viển về sau.