Tim tôi đau thắt, khi tôi nghĩ đến ngày Panurge không còn gây cười.
------------------------------------------
1 Jonas: nhân vật trong Kinh thánh, từng sống ba ngày trong bụng một con
cá voi.
2 Cioran (Emil): sinh năm 1911, nhà lý luận Rumani, viết bằng tiếng Pháp,
theo nguyên lý đạo đức học bi quan.
3 Kinh thánh: bà vợ của Putiphar, phải lòng Joseph, tức giận vì ông ta
dửng dưng, vu cho ông đã quyến rũ bà. Putiphar ném Joseph vào ngục.
4 tiếng Ðức: thế giới quan.
5 Abel và Cain là hai anh em, con của Adam và Eve, những nhân vật đầu
tiên trong Kinh Thánh. Jacob và Ésau là hai anh em, con của Issaac và
Rébecca, những nhân vật cuối cùng trong Kinh Thánh.
6 Trong nguyên văn: Homo - sentimentalis. Từ ghép có tính chất mỉa mai,
dựa theo các từ khoa học chỉ các giai đoạn tiến hóa của loài người, như
Homo erectus (người đứng thẳng), Homo sapien (người khôn ngoan).
7 Tổ chức giáo dục cao đẳng, ở Paris, gồm nhiều trường đại học, do
Robert de Sorbon lập năm 1257, giành cho việc dạy khoa thần học, và là
trụ sở tòa án giáo hội cho đến thế kỷ XVIII.
8 Tức Bắc Âu.
9 Créole: người da trắng đẻ ở thuộc địa. Ngôn ngữ créole là một ngôn ngữ
pha tạp tiếng Pháp, tiếng Tây Ban Nha, tiếng Bồ Ðào Nha và các ngôn ngữ
bản địa (vùng Antilles) hay nhập từ châu Phi.
10 Baroque: phong cách nghệ thuật biểu hiện cái "kỳ cục thẩm mỹ".
