ra. Lối tái giai điệu hóa của Bach chẳng dính dáng gì đến một sự lãng mạn
hóa (không có lối linh động[ 5], không có những hòa âm được thêm vào, ở
Schercher); cái tôi nghe thấy, là giai điệu đích thực của hiệp thứ nhất,
không thể nắm bắt được, không nhớ được, không thể rút gọn lại trong một
công thức ngắn, một giai điệu (một đám rối giai điệu) mê hoặc tôi bởi sự
thanh thản khó tả của nó. Không thể nghe nó mà không xúc động mạnh mẽ.
Nhưng là một xúc động khác về bản chất với nỗi xúc động do một bản dạ
khúc của Chopin gợi lên.
Cứ như là, đằng sau nghệ thuật giai điệu, có ẩn giấu hai sự cố ý đều có khả
năng, cái này đối lập với cái kia: cứ như một bản fuga của Bach, bằng cách
cho ta chiêm ngưỡng một vẻ đẹp phi chủ quan của sinh linh, muốn làm cho
ta quên mất đi những trạng thái tâm hồn của ta, những đam mê và những
buồn phiền của ta, quên đi chính ta; và ngược lại, cứ như giai điệu lãng
mạn muốn ta đắm mình vào trong chính ta, khiến cho ta cảm nhận ra cái tôi
của ta với một cường độ kinh khủng và khiến ta quên đi mọi sự bên ngoài.
Những tác phẩm lớn của chủ nghĩa hiện đại, trong chừng mực là sự phục
quyền của hiệp thứ nhất
Các nhà tiểu thuyết lớn nhất của thời đại hậu - Proust, tôi đặc biệt nghĩ đến
Kafka, Musil, Broch, Gombrowicz hay, thuộc thế hệ tôi, Fuentes, tỏ ra cực
kỳ nhạy cảm đối với nền mỹ học tiểu thuyết, gần như đã bị lãng quên, thời
trước thế kỷ XIX: họ đã đưa vào nghệ thuật tiểu thuyết lối suy gẫm mang
tính luận văn; họ làm cho bố cục tự do hơn; họ khôi phục quyền được tán
rộng ra; họ thổi vào tiểu thuyết tinh thần không nghiêm túc và trò chơi; họ
từ bỏ các giáo điều của chủ nghĩa hiện thực tâm lý bằng cách sáng tạo ra
các nhân vật mà không có tham vọng cạnh tranh với hộ tịch (theo kiểu
Balzac); và nhất là: họ chống lại các nghĩa vụ phải gây cho người đọc ảo
ảnh về cái có thật: cái nghĩa vụ đã toàn quyền thống trị suốt hiệp hai của
tiểu thuyết.
Ý nghĩa của sự phục quyền các nguyên lý tiểu thuyết hiệp một ấy không
phải là quay trở lại phong cách xưa này hay phong cách xưa khác, cũng
không phải là chối bỏ rồ dại đối với tiểu thuyết thế kỷ XIX; ý nghĩa của sự
