Milan Kundera
NHỮNG DI CHÚC BỊ PHẢN BỘI
Người dịch: Nguyên Ngọc - Nhà xuất bản Văn hoá thông tin
Trung tâm văn hoá ngôn ngữ Đông Tây, Hà Nội 2001
Phần thứ tư
Một câu
Trong phần "Cái bóng bị hoạn của thánh Garta", tôi có dẫn một câu của
Kafka, một trong những câu ở đó, theo tôi, tất cả tính độc đáo của chất thơ
tiểu thuyết của ông rất tập trung: câu ở chương ba cuốn Lâu đài khi Kafka
tả cuộc giao hợp của K. và Frieda. Ðể chỉ ra chính xác vẻ đẹp đặc trưng của
nghệ thuật Kafka, thay vì sử dụng các bản dịch đã có, tôi muốn tự mình
ứng tác một bản dịch cố gắng trung thành tới mức tối đa. Những sự khác
nhau giữa một câu của Kafka và các phản ánh của nó trong tấm gương của
các bản dịch sau đó đã đưa tôi đến những suy nghĩ sau đây:
Dịch
Hãy lược qua các bản dịch. Ðầu tiên là bản của Vialatte, năm 1938:
"Nhiều giờ trôi qua, nhiều giờ những hơi thở trộn vào nhau, những nhịp tim
đập chung, nhiều giờ trong đó K. không ngừng có cảm giác anh ta đi lạc,
anh ta đâm sâu vào xa đến mức chưa từng có ai trước anh đi nhiều đường
đến thế; ở nước ngoài, trong một đất nước nơi ngay đến không khí cũng
không còn chút gì các yếu tố của không khí quê hương, nơi người ta phải
nghẹt thở vì lưu đày và nơi người ta không thể làm gì được nữa hết, giữa
những quyến rũ điên rồ, ngoài việc tiếp tục bước đi, tiếp tục tan biến."
Ta biết Vialatte xử sự hơi quá tự do đối với Kafka; vì vậy nhà xuất bản
Gallimard đã muốn sửa chữa các bản dịch của ông cho lần xuất bản các tiểu
thuyết của Kafka trong tủ sách Pléiade năm 1976. Nhưng những người thừa
kế của Vialatte phản đối việc đó; người ta bèn đi đến một giải pháp chưa
từng có: các tiểu thuyết được xuất bản trong bản dịch mắc lỗi của Vialatte,
còn Claude David, người xuất bản, cho in những chỗ chữa lại bản dịch của
chính mình ở cuối sách dưới hình thức những chú thích nhiều không thể tin
