giả anh ở trong một thế giới xa lạ xa hơn bất cứ một người nào trước anh,
trong một thế giới xa lạ nơi ngay cả không khí không có một yếu tố nào của
không khí quê hương, nơi người ta phải nghẹt thở vì sự xa lạ và nơi người
ta không thể làm gì hết, giữa những sự quyến rũ ngu ngốc, ngoài việc tiếp
tục đi, tiếp tục lạc đường."
Ẩn dụ
Cả câu chỉ là một ẩn dụ dài. Không gì đòi hỏi, đối với một người dịch, sự
chính xác hơn là dịch một ẩn dụ. Chính ở đấy người ta chạm đến cái lõi của
tính độc đáo thơ của một tác giả. Từ Vialatte phạm lỗi trước hết là động từ
"đâm sâu vào": "anh ta đâm sâu vào xa đến mức". ở Kafka, K. không đâm
sâu vào, anh ta "ở trong". Từ "đâm sâu vào" làm biến dạng ẩn dụ: nó buộc
ẩn dụ vào hành động thực một cách quá thị giác (kẻ làm tình đâm sâu vào)
và như vậy khiến cho nó mất đi độ trừu tượng hóa của nó (tính chất hiện
sinh của ẩn dụ của Kafka không nhằm gợi lên một cách vật chất, thị giác,
động tác yêu đương). David chữa lại Vialatte vẫn giữ nguyên động từ ấy:
"dấn sâu vào". Và ngay cả Lortholary, người trung thành hơn cả, cũng tránh
từ "ở" và thay nó bằng "tiến tới trong".
Ở Kafka, K. ,trong khi làm tình, ở "in der Fremde", "nơi xa lạ"; Kafka lặp
lại hai lần từ ấy, và lần thứ ba ông dùng từ phái sinh của nó "die Fremdheit"
(sự xa lạ): trong không khí nơi xa lạ người ta nghẹt thở vì sự xa lạ. Tất cả
người dịch đều thấy khó chịu vì sự lặp lại ba lần này: cho nên Vialatte chỉ
dùng một lần từ "xa lạ" và, thay vì "sự xa lạ", chọn một từ khác: "nơi người
ta phải nghẹt thở vì lưu đày". Nhưng ở Kafka chẳng có chỗ nào nói đến
chuyện lưu đày cả. Lưu đày và sự xa lạ là những khái niệm khác nhau. K.
trong khhi làm tình không bị đuổi đi khỏi nhà mình, anh không bị truất phế
(do đó anh chẳng có gì phải than phiền); anh ở tại nơi anh đang ở là do ý
muốn của chính anh, anh ở đây vì anh ta đã dám ở đây. Từ "lưu đày" khiến
ẩn dụ có một vầng hào quang tử vì đạo, đau khổ, nó tình cảm hóa, lâm li
hóa ẩn dụ.
Vialatte và David thay từ "gehen" (đi) bằng từ "bước đi". Nếu "đi" trở
thành "bước đi", ta làm tăng thêm tính biểu hiện của sự so sánh và ẩn dụ trở
