thành hơi lố bịch (kẻ làm tình trở thành người bước đi). Sự lố bịch này về
nguyên tắc không tồi (cá nhân tôi rất thích các ẩn dụ lố bịch và tôi thường
phải bảo vệ chúng chống lại những người dịch văn tôi) nhưng, chắc chắn,
lố bịch không là điều Kafka muốn có ở đây.
Từ "die Fremde" là từ duy nhất không chịu đựng được một lối dịch sát
nghĩa đơn giản. Quả vậy, trong tiếng Ðức "die Fremde" không chỉ có nghĩa
là "một nước ngoài" mà còn là, chung hơn, trừu tượng hơn, tất cả "những gì
xa lạ", "một hiện thực xa lạ, một thế giới xa lạ". Nếu ta dịch "in der
Fremde" bằng "ở nước ngoài", thì sẽ coi như ở Kafka có từ "Ausland" (=
một đất nước khác với đất nước tôi). ý muốn dịch, cho chính xác hơn về
mặt ngữ nghĩa học, từ "die Fremde" bằng câu nói vòng gồm hai từ tiếng
Pháp, là có thể hiểu được; nhưng trong tất cả các giải pháp cụ thể (Vialatte:
"ở nước ngoài, ở một đất nước nơi đó"; David: "ở một nước ngoài";
Lortholary: "ở những vùng xa lạ kia") một lần nữa ẩn dụ mất đi độ trừu
tượng hóa mà nó có ở Kafka, và phương diện "du lịch" của nó, thay vì bị
xóa đi, lại đậm thêm.
Ẩn dụ với tư cách là định nghĩa hiện tượng học
Phải sửa lại ý nghĩ rằng Kafka không ưa ẩn dụ; ông không ưa các ẩn dụ
thuộc một loại nào đó, nhưng ông là một trong những nhà sáng tạo ẩn dụ
lớn, mà tôi gọi là ẩn dụ hiện sinh hay mang tính hiện tượng học. Khi
Verlaine nói: "Niềm hy vọng ánh lên như một cọng rơm trong chuồng bò",
đấy là một tưởng tượng trữ tình tuyệt diệu. Tuy nhiên nó là không thể
tưởng tượng được trong văn xuôi của Kafka. Bởi, chắc chắn, điều Kafka
không thích, là trữ tình hóa văn xuôi tiểu thuyết.
Trí tưởng tượng ẩn dụ của Kafka không hề kém phong phú so với Verlaine
hay Rilke, nhưng nó không trữ tình, tức là: nó chỉ được thúc đẩy bởi ý
muốn đọc giải mã, thấu hiểu, nắm lấy ý nghĩa hành động của các nhân vật,
ý nghĩa các tình thế họ đang sống.
Hãy nhớ lại một cảnh giao hợp khác, giữa bà Hentjen và Esch trong Những
kẻ mộng du của Broch: "Này đây bà ép miệng mình vào miệng anh như cái
vòi của một con vật trên một tấm kính và Esch run lên vì giận khi nhận ra
