mẫu gốc, thì nó cũng đồng thời cực kỳ cụ thể, cố nắm bắt diện mạo thị giác
và thính giác của một tình thế, đặc biệt là của đối thoại.
Hãy thử lập lại một cuộc đối thoại trong cuộc sống của anh, đối thoại trong
một cuộc cãi cọ hay một cuộc đối thoại yêu đương. Những tình thế đắt
nhất, quan trọng nhất biến mất hoàn toàn. Cái còn lại là ý nghĩa trừu tượng
của chúng (tôi đã bảo vệ quan điểm này, anh ấy quan điểm kia, tôi gây gổ,
anh ấy tự vệ), tùy hoàn cảnh còn lại một hay hai chi tiết, nhưng cái cụ thể
thính - thị giác của tình thế trong tính liên tục của nó thì biến mất.
Và không chỉ là nó biến mất, mà thậm chí ta không hề ngạc nhiên về sự
biến mất đó. Ta đã cam chịu sự biến mất của cụ thể của thời khắc hiện tại.
Ta biến thời khắc hiện tại tức thì thành sự trừu tượng hóa của nó. Chỉ cần
kể lại một đoạn hồi ta đã sống chỉ cách đây vài giờ: đối thoại thu ngắn lại
thành một tóm tắt gọn, khung cảnh thành vài dữ kiện chung. Ðiều đó cũng
đúng thậm chí với những kỷ niệm mạnh nhất, như một chấn thương tâm
thần in đậm lên trí óc: ta bị lóa đi vì sức mạnh của chúng đến nỗi ta không
chú ý rằng nội dung của chúng sơ lược và nghèo nàn biết chừng nào.
Khi ta nghiên cứu, bàn luận, phân tích một hiện thực, ta phân tích nó đúng
như nó hiện lên trong trí óc ta, trong ký ức của ta. Ta chỉ biết hiện thực ở thì
quá khứ. Ta không biết nó đúng như nó đang ở trong khoảnh khắc hiện tại,
trong khoảnh khắc nó đang trôi qua, nó đang hiện tồn. Mà khoảnh khắc
hiện tại không giống với quá khứ. Kỷ niệm là một hình thức của sự quên.
Ta có thể viết đều đặn một cuốn nhật ký và ghi mọi biến cố. Một ngày nào
đó, đọc lại các ghi chép, ta sẽ hiểu ra rằng chúng không có khả năng gợi lại
dù chỉ một hình ảnh cụ thể và còn tệ hơn: trí tưởng tượng không có khả
năng đến giúp ký ức chúng ta và khôi phục lại cái đã bị quên. Bởi vì hiện
tại, cái cụ thể của hiện tại, với tư cách là hiện tượng để khảo sát, với tư cách
là cấu trúc, đối với chúng ta là một hành tinh xa lạ; vậy nên ta không biết
cách giữ nó lại trong ký ức ta cũng chẳng biết cách khôi phục lại nó bằng
trí tưởng tượng. Người ta chết mà không biết cái người ta đã sống.
4
Nhu cầu chống lại sự biến mất hiện thực lũi trốn của hiện tại, dường như
