nhiệt đới Guyana và đặc biệt không giống bất kỳ điều gì ở San Francisco.
Một đất nước – cả tự nhiên và xã hội – xa lạ đến đáng sợ.
Lại là tính không chắc chắn – cánh tay phải của nguyên tắc bằng chứng
xã hội. Như chúng ta đã biết, khi không chắc chắn một điều gì đó, người ta
thường nhìn hành động của những người khác để định hướng cho hành
động của bản thân. Trong một môi trường Guyana hoàn toàn xa lạ, thì các
thành viên tổ chức Đền Người sẵn sàng lấy hành động của lãnh tụ làm
gương. Nhưng cũng như chúng ta đã thấy. Chính những người đặc biệt mà
hành vi của họ được người khác làm theo một cách không nghi ngờ nhất –
là người tương đồng với nhiều người khác. Và một lần nữa, ta lại thấy sự
tài tình trong chiến lược di dời của Reverend Jim Jones. Ở Guyana, không
có người nào giống dân Jownstown, ngoại trừ chính họ.
Hành động đúng đắn cho một thành viên cộng đồng Jonestown lúc này
được quyết định bằng một mức độ tuân thủ vô hạn theo hành động của
những thành viên khác – những người chịu ảnh hưởng mạnh mẽ nhất từ
Jones – làm theo và tin tưởng. Khi được soi rọi dưới ánh sáng này, ta hoàn
toàn có thể hiểu được cái trật tự khủng khiếp, cảm giác bình tĩnh và không
chút hoảng sợ của những người khi lại gần thùng thuốc độc khổng lồ và
thần chết. Họ không bị Jones thôi miên mà bị thuyết phục – một phần từ
ông ta, nhưng quan trọng hơn nhiều là từ nguyên tắc bằng chứng xã hội –
rằng tự tử là một hành động đúng đắn. Sự ngờ vực của họ khi lần đầu nghe
thấy lời kêu gọi tự tử đã khiến họ nhìn sang những người xung quanh nhằm
xác định phản ứng thích hợp. Và điều đáng chú ý là họ đã tìm thấy hai bằng
chứng xã hội và cả hai đều chỉ về một hướng.
Bằng chứng đầu tiên là những đồng bào của họ tình nguyện, sẵn sàng và
nhanh chóng uống thuốc độc. Luôn có một vài cá nhân hăng hái như vậy
trong bất kỳ nhóm nào. Trong trường hợp này, rất khó biết được họ nhận
được chỉ thị đặc biệt để làm mẫu hay chỉ đơn giản tuân theo mong muốn
của Jones. Bất kể thế nào thì những người khác cũng bị ảnh hưởng tâm lý
vô cùng mạnh mẽ từ hành động đó. Nếu việc tự tử của những người tương
đồng trên bản tin thời sự có thể khiến những ngườihoàn toàn xa lạ tự tử, thì
