năng nhận thức được hạn chế của mỗi tín đồ. Không một lãnh đạo nào có
thể thuyết phục được tất cả các thành viên trong nhóm dù chỉ một lần. Một
lãnh đạo giỏi chỉ có thể mong đợi ở một mức độ nào đó, dù chỉ là thuyết
phục được một tỷ lệ lớn các thành viên. Khi đó với thông tin ban đầu,
những thành viên trọng yếu đã bị thuyết phục, thì thông tin đó có thể thuyết
phục được tất cả số còn lại. Quả thật, những người đứng đầu có sức ảnh
hưởng lớn nhất là những người biết cách sắp xếp các điều kiện nhóm để
nguyên tắc bằng chứng xã hội phát huy tác dụng tối đa cho lợi ích của họ.
Dường như Jones đã được khơi nguồn cảm hứng chính trong điều này.
Nước đi tài tình của ông ta chính là quyết định di dời cộng đồng Đền Người
từ nội thành San Francisco tới một vùng xa xôi hẻo lánh gần Nam Mỹ, nơi
những điều kiện về sự không chắc chắn và tính tương đồng duy nhất khiến
cho nguyên tắc bằng chứng xã hội có thể phát huy sức mạnh tối đa. Tại đây,
nơi trú ngụ của hàng nghìn người, họ bị thống trị mãi mãi bằng sức mạnh
của chỉ một người đàn ông, và như thế nhóm sẽ trở thành bầy đàn (bè lũ
ngang hàng nhau). Tinh thần bầy đàn khiến mọi việc càng dễ điều khiển.
Rất dễ dàng lái một vài thành viên vào một hướng mong muốn và những
người khác – có khả năng dẫn đầu những người quanh mình – sẽ lặng lẽ và
tự động làm theo. Đến đây ta có thể hiểu được sức mạnh kỳ diệu của
Reverend Jim Jones không phải là phẩm chất cá nhân mà chính là hiểu biết
sâu rộng về nghệ thuật Judo hóa xã hội.
ỨNG PHÓ VỚI NGUYÊN TẮC BẰNG CHỨNG XÃ HỘI
Tôi mở đầu chương này bằng câu chuyện về những đoạn tiếng cười thu
sẵn gần như vô hại rồi chuyển sang những câu chuyện giết người và tự tử –
tất cả đều được giải thích bằng nguyên tắc bằng chứng xã hội. Làm thế nào
chúng ta có thể tự bảo vệ bản thân khỏi các vũ khí gây ảnh hưởng đã ăn sâu
vào thái độ hành vi của mình? Khó khăn càng nhân lên khi trong phần lớn
thời gian, chúng ta không muốn đề phòng những thông tin mà bằng chứng
xã hội cung cấp. Dẫn chứng về cách ta nên cư xử mà bằng chứng xã hội
đưa ra thường rất hợp lý và có giá trị. Với dẫn chứng đó, ta có thể đưa ra
