Sau buổi thảo luận trên lớp với chủ đề là nguyên tắc bằng chứng xã hội,
cậu ở lại và nói chuyện với tôi. Cậu nói rằng bây giờ mình đã hiểu nguyên
nhân của một loại tai nạn giao thông đã gây không ít khó khăn cho mình
trước đó. Tai nạn này thường xảy ra trên đường dành cho ôtô trong thành
phố trong giờ cao điểm khi những chiếc xe trên đường dành cho xe đi hàng
một di chuyển từ từ chậm rãi. Những sự kiện dẫn tới tai nạn thường bắt đầu
khi hai chiếc ôtô liền nhau cùng bắt đầu tín hiệu xin ra khỏi luồng xe hàng
một và lái sang luồng xe khác. Trong vòng vài giây, một hàng dài các lái xe
đằng sau hai chiếc xe đầu tiên cũng làm y như vậy và nghĩ rằng một điều gì
đó đã xảy ra – một chiếc xe chết máy hay có một thanh chắn ở phía trước
đang chặn dòng xe. Và trong đám đông chen chúc đi vào khoảng trống phía
trước của luồng xe bên cạnh, sự va chạm giữa các xe xảy ra.
Tuy nhiên, theo cậu, điều kỳ lạ nhất là thường không có chướng ngại vật
ở phía trước và trước khi tai nạn xảy ra mọi người đều biết rõ điều đó. Cậu
nói đã hơn một lần chứng kiến tai nạn kiểu như vậy khi trước mặt những
chiếc xe hàng một xấu số là đường thông hè thoáng.
Câu chuyện của cậu cảnh sát tuần tra đã mang đến một cái nhìn sâu sắc
về cách mà chúng ta phản ứng lại bằng chứng xã hội. Thứ nhất, có vẻ
chúng ta cho rằng nếu nhiều người làm một điều giống nhau, họ hẳn phải
biết điều gì đó mà ta không biết. Đặc biệt là khi chúng ta không chắc chắn,
ta sẵn sàng đặt niềm tin sâu sắc vào kiến thức của đám đông. Thứ hai, đám
đông thường xuyên mắc sai lầm khi họ không hành động dựa trên nền tảng
của bất kỳ thông tin chắc chắn nào mà chính bản thân họ phản ứng lại
nguyên lý của bằng chứng xã hội.
Bởi vậy, nếu hai lái xe trên đường cao tốc tình cờ cùng lúc muốn thay
đổi làn đường, người lái xe kế tiếp hai chiếc xe đó rất có thể sẽ làm điều
tương tự như vậy, cho rằng lái xe phía trước vừa phát hiện ra một chướng
ngại vật. Tác động của các bằng chứng xã hội lên những người lái xe phía
sau sẽ có hiệu lực – bốn chiếc xe tiếp theo, tất cả sẽ cùng bật tín hiệu xi
nhan xin sang làn đường bên cạnh. Và tiếp theo đó còn có rất nhiều tín hiệu
đèn. Rõ ràng là bằng chứng xã hội ở đây không thể phủ nhận được. Với
