vị, vẻ ngoài của quyền lực cũng rất dễ bị giả mạo. Từ hồ sơ của các “nghệ
sĩ lừa đảo”, cảnh sát quản lý hồ sơ những vụ lừa đảo cho biết, lợi thế của
chúng là khả năng biến đổi nhanh chóng. Theo phong cách “tắc kè hoa”,
chúng có thể sử dụng trang phục màu trắng của bác sĩ, màu đen của thầy tu
hoặc màu xanh lá cây của quân đội mà tình thế đòi hỏi để đạt được hiệu
quả cao nhất. Khi đó, đã quá muộn để nạn nhân nhận ra mình đã bị lừa bởi
vẻ ngoài của quyền lực.
Hàng loạt các nghiên cứu của nhà tâm lý học xã hội Leonard Bickman
cho thấy thật khó cưỡng lại yêu cầu của những nhân vật trong “trang phục”
của quyền lực. Bước nghiên cứu cơ bản của Bickman là đề nghị những
người qua đường làm theo một số yêu cầu hơi kỳ quặc (như: nhặt một chiếc
túi đựng giấy tờ đã bị bỏ đi, đứng về phía bên kia chiếc biển báo xe buýt).
Một nửa trường hợp, người yêu cầu – một người đàn ông trẻ – mặc bộ quần
áo bình thường; một nửa trường hợp còn lại anh ta mặc đồng phục của nhân
viên an ninh. Bất kể là yêu cầu gì, rất nhiều người tuân theo người đưa ra
yêu cầu khi anh ta mặc đồng phục của nhân viên an ninh.
Cũng với thí nghiệm như trên nhưng thay đổi đôi chút. Người được chỉ
định chặn khách bộ hành lại rồi chỉ vào một người đàn ông đang đứng cạnh
máy tính tiền và đỗ xe cách đó hơn 15m. Dù mặc thường phục hay đồng
phục an ninh, người yêu cầu chỉ nói một điều với khách bộ hành: “Anh có
nhìn thấy người đàn ông đang đứng cạnh máy tính tiền và đỗ xe ở đằng kia
không? Anh ta đã đỗ xe nhưng không có tiền lẻ. Hãy cho anh ta một xu”.
Sau đó, người được chỉ định quay lại góc phố đó, do vậy trong thời gian
tiến đến chiếc máy tính tiền, người khách bộ hành sẽ không nhìn thấy
người yêu cầu. Tuy vậy, sức mạnh của bộ đồng phục mà người yêu cầu mặc
kéo dài đến tận khi anh ta đã đi xa: Gần như tất cả những người bộ hành
đều làm theo yêu cầu của anh ta khi anh ta mặc đồng phục an ninh. Nhưng
chỉ chưa đến một nửa số người không tuân theo khi anh ta mặc thường
phục. Một điều khá thú vị là sau đó, Bickman nhận thấy sinh viên đại học
có thể đoán khá chính xác số người sẽ thực hiện yêu cầu trong thí nghiệm
khi người yêu cầu mặc quần áo bình thường (50%, trong khi kết quả là
