Người-phóng
NGƯỜI-PHÓNG là phi công máy bay phản lực. Tạp chí Match đã chỉ
rõ người đó thuộc một chủng tộc mới của ngành hàng không, gần với người
máy hơn là anh hùng. Dầu sao ở người-phóng vẫn còn sót lại nhiều yếu tố
của Parsifal mà ta sắp thấy đây. Nhưng nổi bật trước hết trong huyền thoại
jet-man
là sự loại bỏ tốc độ; chẳng có gì trong truyền thuyết ám chỉ cụ thể
tới tốc độ cả. Đến đây cần đi vào một nghịch lý mà tất cả mọi người đều
sẵn lòng chấp nhận, và thậm chí còn xem như một bằng chứng của tính
hiện đại; nghịch lý ấy là tốc độ quá lớn quay về trạng thái nghỉ; viên phi
công-anh hùng khác người ở huyền thoại về tốc độ cảm nhận được, về
khoảng không gian vun vút băng qua, về chuyển động ngây ngất; còn jet-
man thì sẽ được xác định bởi cảm giác bản thể như đứng yên tại chỗ (“ở
2.000 km trên giờ, như dừng nghỉ, chẳng còn cảm giác nào về tốc độ nữa”),
dường như thiên hướng quá quắt của anh ta chính là ở chỗ vượt qua chuyển
động, là đi nhanh hơn tốc độ. Huyền thoại giờ đây từ bỏ mọi hình ảnh về
lướt qua bên ngoài mà đề cập đến cảm nhận bản thể thuần tuý: sự chuyển
động không còn là nhận thức bằng mắt các điểm và các diện. Nó đã trở
thành một thứ rối loạn theo chiều thẳng đứng, tạo bởi những co rút, tối sầm,
khiếp sợ và ngất xỉu; nó không còn là chuyển động trượt, mà là sự phá
phách bên trong, bối rối khủng khiếp, khủng hoảng bất động của ý thức cơ
thể.
Tất nhiên đến mức ấy huyền thoại về phi công mất đi mọi tính nhân
bản. Người anh hùng của tốc độ cổ điển trước đây có thể vẫn là một “người
lương thiện” khi sự chuyển động đối với anh ta là một thành tích phụ, để
đạt được chỉ đòi hỏi duy nhất lòng dũng cảm mà thôi: người ta đi nhanh bởi
ráng sức, như một tài tử nhanh nhẹn, chứ không như một tay chuyên
nghiệp, người ta tìm kiếm “sự ngây ngất”, người ta đến với chuyển động,
mang theo đạo lý cổ truyền kích thích nhận thức về chuyển động và cho
phép nâng thành triết lý. Chừng nào tốc độ là cuộc phiêu lưu thì nó gắn phi
công với cả loạt những vai trò con người.
