danh lương tri, và thực ra là áp dụng vào Racine kiểu “nhận thức” Poujade
chủ nghĩa, mà người ta đã nói đến ở đây. Cũng như kinh tế tổng quát của
nước Pháp chỉ là mơ mộng so với chế độ thuế khoá ở đất nước này, thực tế
duy nhất được lương tri của ông Poujade phát hiện, cả lịch sử văn học và
lịch sử tư duy, tóm lại toàn bộ lịch sử, chỉ là ảo ảnh trí thức so với một
Racine hoàn toàn đơn giản, cũng “cụ thể” như chế độ thuế khoá.
Các nhà trùng ngôn của chúng ta cũng vin vào tính chất hồn nhiên như
thuyết chống chủ trí. Chính là dựa trên thứ vũ khí là sự giản dị tuyệt trần
mà người ta cho rằng thấy được chính xác Racine hơn; ta biết chủ đề bí
truyền cổ xưa: trinh nữ, đứa trẻ, những kẻ mộc mạc và thuần khiết là những
người sáng suốt hơn ai. Trong trường hợp Racine, viện dẫn đến “tính giản
dị” đạt được hai mục đích: một mặt người ta chống lại những phù phiếm
của lối chú giải mang tính trí thức, và mặt khác, điều này tuy nhiên ít tranh
cãi, người ta đòi phải nghiên cứu cặn kẽ nghệ thuật Racine (sự trong sáng
tuyệt vời của Racine), khiến tất cả những ai tiếp cận ông phải tuân theo một
kỷ luật (điệu hát: nghệ thuật sinh ra từ khổ luyện…).
Cuối cùng, trong trùng ngôn của nữ diễn viên kia có điều mà người ta
có thể gọi là huyền thoại phê bình tìm lại. Các nhà phê bình bản chất luận
của chúng ta dốc thời giờ vào việc tìm lại “chân lý” của những thiên tài quá
khứ; đối với họ. Văn học là một kho rộng lớn chứa các đồ vật thất lạc,
người ta đến đó để đi câu. Người ta tìm lại được gì ở đấy, chẳng ai biết, lợi
thế lớn của phương pháp trùng ngôn chính là chẳng phải nói ra. Vả chăng
các nhà trùng ngôn của chúng ta chắc sẽ hết sức bối rối nếu phải tiến xa
hơn: Racine thế thôi, độ không của Racine, còn có gì nữa đâu. Chỉ có
những Racine-tính-từ: những Racine-Thơ-thuần-tuý, những Racine-Tôm-
hùm (Montherlant
), những Racine-Kinh-thánh (Racine của Bà Véra
Korène), những Racine-Đam-mê, những Racine-miêu-tả-con-người-vốn-là-
như-thế. v.v.. Tóm lại, Racine luôn luôn là cái gì khác ngoài Racine, và
điều đó khiến cho phép trùng ngôn về Racine trở nên hết sức hão huyền.
Chí ít người ta hiểu rằng định nghĩa trống rỗng như vậy đem lại cho những
kẻ vênh vang huơ nó lên một kiểu an tâm chào lui, thoả mãn là đã bênh vực
