đau đớn thật sự của đô vật, họ chỉ thưởng thức vẻ hoàn hảo của hình tượng.
Cho rằng đấu vật là cảnh tượng khoái trò tàn ác thì không đúng: đó chỉ là
cảnh tượng rõ hiểu mà thôi.
Có một thế khác còn gây ấn tượng mạnh hơn thế kìm kẹp, đó là thế
tông phạt, dùng hai cẳng tay phạt mạnh, với quả đấm dứ nện vào ngực đối
thủ, nghe đánh bịch và cơ thể bại trận đổ dúi đổ dụi xuống. Trong thế tông
phạt, biến cố được đẩy lên cực điểm rõ mồn một, đến mức động tác chỉ còn
xuất hiện như một biểu tượng: vậy là đi quá xa, là vượt ra ngoài các quy tắc
đạo đức của đấu vật trong đó mọi ký hiệu đều phải hết sức rõ ràng, nhưng
không được để hé lộ ra ý định ấy; lúc đó công chúng kêu lên: “Lừa bịp”,
chẳng phải vì họ tiếc không được chứng kiến một nỗi đau đớn thật sự, mà
vì họ lên án giả tạo: cũng như trên sân khấu, ở đây chân thật thái quá cũng
hỏng mà kiểu cách thái quá cũng hỏng.
••••
Người ta đã nói đến mọi lợi thế mà đô vật rút ra được từ một dạng cơ
thể nào đấy được cấu tạo và được khai thác để triển khai trước mắt công
chúng hình ảnh tổng thể của Bại trận. Chẳng gì có thể biểu đạt rõ ràng và
cuồng nhiệt sự thất thế tiêu biểu của kẻ bại trận hơn là những cơ thể to béo
trắng bệch mềm nhẽo đổ sụp nguyên khối xuống đất hoặc ngã giúi giụi vào
dây chắn, hai cánh tay chới với, những đô vật thân hình lực lưỡng không
cựa quậy chúi vào những chỗ đàn hồi trên Võ đài. Chẳng có gân cốt gì nữa,
da thịt của đô vật chỉ còn là một đống nhầy nhụa dưới đất làm cho ai nấy vô
cùng phấn khích và hết sức hân hoan, ở đấy, sự biểu đạt được được đẩy lên
đến cực điểm theo kiểu cổ đại, nó chỉ có thể gợi ta nhớ đến những ý định cố
tình của các lễ khải hoàn thời La Mã. Lúc khác, lại thêm một tư thế cổ đại
bật ra từ cặp đôi đô vật, với tư thế của kẻ thua trận van xin, quỳ mọp, hai
cánh tay giơ lên trời, và dần dần gục người do bị kẻ thắng trận từ trên đè
xuống. Trái với võ Ju-đô, trong đấu vật, Bại trận không phải là một ký hiệu
quy ước, khi được tiếp nhận rồi là thôi không cần đến nữa: nó không phải
là một kết cục, mà trái lại là cả một chặng thời gian, một cuộc trưng bày, nó
lấy lại các huyền thoại cổ đại về nỗi Đau khổ và sự Nhục nhã trước công
