Chuyến du hành đường biển của “Batory”
VÌ từ nay trở đi có những chuyến du lịch tư sản sang nước Nga Xô-
viết, nên giới báo chí đại chúng của Pháp đã bắt đầu dựng lên vài huyền
thoại về tìm hiểu thực tế cộng sản. Các ông Sennep và Macaigne, của tờ Ee
Figaro, đi trên con tàu Batory, đã cố nêu trên tờ báo của họ một lý lẽ mới là
không thể nhận định một xứ sở như nước Nga trong vài ngày. Những kết
luận vội vã chết tiệt, ông Macaigne trịnh trọng tuyên bố như vậy, ông hết
sức dè bỉu những bạn đồng hành và cái tật khái quát hoá của họ.
Thật khá thú vị thấy một tờ báo làm công việc chống Xô-viết suốt cả
năm bằng những chuyện “nghe hơi nồi chõ” ngàn lần vô căn cứ hơn là một
chuyến lưu lại thật sự ở Liên Xô dù là ngắn ngủi, lại trải qua cơn khủng
hoảng bất khả tri và vênh vang ra vẻ đáp ứng những đòi hỏi của tính khách
quan khoa học, ngay trong lúc các phái viên của ông ta rốt cuộc có thể tiếp
cận những điều họ từng sẵn lòng nói đến khi còn ở xa và nói một cách sắc
bén. Đó là vì do các nhu cầu về mục đích nên nhà báo chia các chức năng
như Bác Jacques chia quần áo của mình. Bạn muốn nói với ai? với ông
Macaigne nhà báo chuyên nghiệp, ông ta cung cấp tin tức và ông ta phán
xét, tóm lại là ông ta biết, hay nói với ông Macaigne khách du lịch hồn
nhiên, ông ta chỉ là do trung thực nên chẳng kết luận gì về những điều mình
nhìn thấy? Vị khách du lịch ấy ở đây là một lý do tại ngoại tuyệt vời: nhờ
có vị khách ấy, người ta có thể nhìn thấy mà chẳng hiểu, đi đó đi đây mà
chẳng quan tâm đến các thực tế chính trị; khách du lịch thuộc vào loại cận-
nhân-loại về bản chất là không có năng lực nhận xét và người ấy vượt quá
thân phận của mình một cách lố bịch khi cứ muốn học đòi nhận xét thế này
thế nọ. Và ông Macaigne ra mặt chế nhạo các bạn đồng hành, họ xem ra có
tham vọng nực cười thu thập quanh cảnh tượng đường phố vài số liệu, vài
sự việc chung chung, những điều sơ đẳng có thể giúp họ hiểu biết sâu sắc
một xứ sở chưa ai biết đến: trọng tội chống du lịch, nghĩa là chống lại chính
sách ngu dân, đó là điều không thể dung thứ ở báo Le Figaro.
