lượng những cải cách…; sự nỗ lực của chính phủ Pháp nhằm tiến tới xây
dựng một mối liên kết tự do…, v.v.).
Thể từ khi xuất trình thường luôn luôn đòi hỏi điều mà hai nhà ngữ
pháp học ưu tú Damourette và Pichon, vừa nghiêm ngặt vừa hóm hỉnh khi
sử dụng thuật ngữ, gọi là: cái điều hiển nhiên, ý muốn nói rằng thực thể của
danh từ luôn luôn có vẻ như chúng ta đã biết rồi. Chúng ta thế là đã đi vào
chính cốt lõi sự hình thành của huyền thoại: đó chính vì sứ mệnh của nước
Pháp, cuộc xâu xé của dân tộc Marôc hay số phận của Angiêri về mặt ngữ
pháp được đưa ra như những định đề (tính chất ấy nói chung là do việc sử
dụng mạo từ chỉ định
đem lại) mà chúng ta không thể dùng suy lý để bắt
bẻ (sứ mệnh của nước Pháp: mà này, đừng có nói thêm nữa, các vị biết
đấy…). Điều hiển nhiên là dạng thức đầu tiên của việc xác định tính chất.
Tôi đã chỉ rõ sự cường điệu rất vô vị, của vài số nhiều (các dân
chúng). Cần phải nói thêm rằng sự cường điệu ấy đề cao hoặc hạ thấp tuỳ
theo các mục đích: các dân chúng, điều đó gợi lên cảm giác sảng khoái về
số đông bị khuất phục một cách hoà bình; nhưng khi người ta nói về các
chủ nghĩa dân tộc sơ đẳng, số nhiều nhằm hạ thấp hơn nữa, nếu có thể,
khái niệm chủ nghĩa dân tộc (thù địch) bằng cách thu nó lại chỉ là một tập
hợp những đơn vị có quy mô ít ỏi. Đó là điều mà hai nhà ngữ pháp của
chúng ta, những chuyên gia chưa hoàn bị về những vấn đề châu Phi, còn
tiên đoán khi phân biệt số nhiều cả khối và số nhiều đếm được: trong
trường hợp thứ nhất, số nhiều gợi lên ý nghĩ về cả khối, trong trường hợp
thứ hai, nó bóng gió đến sự chia tách. Như vậy là ngữ pháp đổi hướng
huyền thoại: nó giao phó những nhiệm vụ tinh thần khác nhau cho các số
nhiều của nó.
Tính từ (hoặc trạng từ) cũng thường có vai trò nhập nhằng kỳ lạ:
dường như nó bắt nguồn từ mối lo ngại, từ cảm giác cho rằng các thể từ
người ta sử dụng, mặc dầu tính chất hiển nhiên của chúng, vẫn sáo mòn mà
người ta không thể hoàn toàn che giấu đi được; do đó cần thiết phải đem lại
sức sống cho chúng: nền độc lập trở thành thật sự, các khát vọng xác thực,
các số phận gắn bó không thể chia lìa. Tính từ ở đây nhằm phục hồi danh
