văn bản chứng minh. Nhịp điệu của đấu vật thì khác hẳn, bởi vì chiều
hướng tự nhiên của nó là chiều hướng khuếch đại tu từ: cường điệu các tính
khí, lặp đi lặp lại các kịch phát, các đòn giáng trả tăng nặng tất nhiên chỉ có
thể dẫn đến lộn xộn kỳ cục nhất mà thôi. Một số trận đấu, và là những trận
thành công nhất, kết thúc bằng cảnh hỗn loạn om sòm, giống như trò múa
súng tung hoành trên mình ngựa
, ở đấy mọi quy định, mọi luật lệ của thể
loại, vai trò của trọng tài và những ranh giới của Võ đài đều bị loại bỏ, bị
cuốn vào cảnh hỗn loạn hân hoan tràn ra cả phòng đấu, kéo theo loạn xị cả
các đô vật, các nhân viên chăm sóc, trọng tài và cả khán giả nữa.
••••
Người ta đã ghi nhận là ở châu Mỹ môn đấu vật có vẻ như thể hiện
một cuộc chiến huyền thoại giữa cái Thiện và cái Ác (có bóng dáng tính
chất chính trị, tay đô vật tồi luôn được xem là quân Đỏ). Trò đấu vật ở Pháp
suy tôn anh hùng theo kiểu hoàn toàn khác, thuộc phạm vi đạo đức chứ
không mang tính chính trị nữa. Công chúng bắt gặp ở đây một hình ảnh
hoàn toàn thuộc lĩnh vực đạo đức được xây dựng ngày càng đậm nét: đó là
hình ảnh tên đểu giả hoàn hảo. Người ta đến xem đấu vật để chứng kiến
những ngón biến hoá của vai diễn lớn đầu tiên, vẫn nhân vật ấy, luôn
thường trực nhưng nhiều hình nhiều vẻ như Guignol hoặc Scapin, sáng tạo
ra lắm thế đánh bất ngờ song bao giờ cũng vẫn trung thành với vai của
mình. Tên đểu giả lộ ra như một tính cách của Molière hay một chân dung
của La Bruyère
, nghĩa là như một thực thể cổ điển, như một bản chất, mà
các hành vi chỉ là những hiện tượng biểu thị phụ gắn với thời điểm, tính
cách được cách điệu hoá ấy chẳng thuộc về một quốc gia nào, một đảng
phái nào, và đô vật có tên là Kuzchenko (biệt hiệu Moustache
mép giống Staline
), Yerpazian, Gaspardi, Jo Vignola hay Nollières, khán
giả quen xem đấu vật không nghĩ anh ta thuộc xứ sở nào khác mà đều là xứ
sở đấu vật “hợp thức”.
Vậy thế nào là tên đểu giả dưới con mắt của công chúng dường như
bao gồm một phần là những người không hợp thức? Về căn bản đó là một
kẻ thất thường, chỉ thừa nhận các quy tắc khi các quy tắc ấy có lợi cho
