Poujade và các nhà trí thức
THEO Poujade thì các nhà trí thức là ai? Chủ yếu là các “giáo sư”
(“các giáo sư Sorbonne, các nhà sư phạm dũng cảm, các trí thức tỉnh lỵ”)
và các kỹ thuật gia (“các kỹ trị gia, các nhà bách nghệ, các chuyên gia đa
ngành hoặc các tên trộm đa tài
”). Có thể lúc đầu Poujade nghiêm khắc với
các nhà trí thức chỉ là dựa trên mối oán hận về thuế khoá: “giáo sư” là kẻ
trục lợi
; trước hết bởi vì đấy là một người làm công (“Bạn Pierrot tội
nghiệp của tôi ơi, bạn không biết hạnh phúc của bạn khi bạn là người làm
công”
); và sau nữa là vì ông ấy không kê khai các bài giảng riêng của
mình. Còn kỹ thuật gia thì là đứa bạo tàn dưới danh nghĩa kẻ đi kiểm tra bị
căm ghét, hắn ta hành hạ người nộp thuế. Nhưng vì chủ nghĩa Poujade
ngay lập tức đã tìm cách xây dựng những siêu mẫu của mình, nên nhà trí
thức nhanh chóng được chuyển từ phạm trù thuế khoá sang phạm trù huyền
thoại.
Cũng như mọi thực thể huyền thoại, nhà trí thức thuộc về một yếu tố
tổng quát, thuộc về một chất: đó là không khí, nghĩa là cái trống rỗng (tuy
đấy là một danh tính ít có tính chất khoa học). Anh ta lượn lờ bên trên, anh
ta không “dính” với thực tại (thực tại hiển nhiên là mặt đất, huyền thoại
mập mờ biểu đạt đồng thời giống nòi, nông thôn, địa phương, lương tri, gì
gì nữa không kể xiết, v.v.). Một ông chủ quán ăn thường xuyên tiếp các nhà
trí thức, gọi họ là những “trực thăng”, hình ảnh dè bỉu ý muốn nói rút từ
máy bay ra sức mạnh cường tráng: nhà trí thức bứt ra khỏi hiện thực, nhưng
vẫn đứng im tại chỗ trong không trung, và quay tròn: anh ta lên cao nhưng
nhút nhát, vừa cách xa vùng trời tôn giáo bao la, vừa cách xa mặt đất vững
chãi của người đời. Anh ta thiếu là thiếu những “cội rễ” trong lòng dân tộc.
Những trí thức không phải là các nhà duy tâm mà cũng chẳng phải là các
nhà hiện thực, đó là những con người mù sương, “u mê”. Tầm cao chính
xác của họ là tầm cao của đám mây, điều này Aristophane
nhàm tai (nhà trí thức hồi đó là Socrates
). Treo lơ lửng trong khoảng trống
rỗng trên cao, các nhà trí thức đầy ắp sự trống rỗng ấy, họ là “cái trống nhờ
