định, bởi vì tính cân đối hài hoà của một hệ thống ký hiệu là do các ký hiệu
võ đoán của hệ thống ấy.
Ngoài ra, việc tự nguyện chấp nhận huyền thoại có thể xác định toàn
bộ nền Văn học truyền thống của chúng ta: xét về mặt quy phạm, nền Văn
học ấy là một hệ thống huyền thoại rõ nét; có một nghĩa, đó là nghĩa của
diễn ngôn; có một cái biểu đạt, đó chính là diễn ngôn ấy với tư cách hình
thức hoặc lối viết; có một cái được biểu đạt, đó là khái niệm văn chương;
có một sự biểu đạt, đó là diễn ngôn văn chương. Tôi đã đề cập đến vấn đề
này trong Độ không của lối viết
, về đại thể cuốn đó chỉ là một huyền thoại
học về ngôn ngữ văn chương. Trong sách ấy tôi đã định nghĩa viết lách như
cái biểu đạt của huyền thoại văn chương, nghĩa là như một hình thức đã đầy
ắp nghĩa và nó tiếp nhận từ khái niệm Văn chương một sự biểu đạt mới
Tôi đã gợi ý là lịch sử, khi thay đổi ý thức nhà văn, đã gây nên khoảng một
trăm năm trước đây tình trạng khủng hoảng tinh thần của ngôn ngữ văn
chương: viết lách đã tự lộ ra là cái biểu đạt, Văn chương tự lộ ra là sự biểu
đạt; vứt bỏ bản chất tự nhiên giả dối của ngôn ngữ văn chương truyền
thống, nhà văn đã mãnh liệt tự mình bật đến đặc điểm phản-bản-chất tự
nhiên của ngôn ngữ. Lật nhào lối viết đã là hành động cấp tiến của một số
nhà văn mưu toan từ chối văn chương như hệ thống huyền thoại. Mỗi sự
nổi loạn ấy là một cuộc sát hại Văn chương được quan niệm như sự biểu
đạt: tất cả các cuộc nổi loạn đều chỉ xem diễn ngôn văn chương là hệ thống
ký hiệu đơn giản, hoặc thậm chí, trong trường hợp thơ ca, là hệ thống tiền
ký hiệu: đó là công việc vô cùng lớn lao đòi hỏi những hành vi cấp tiến: ta
biết rằng một số hành vi đã đi đến chỗ đơn giản phá sập luôn diễn ngôn, sự
im lặng, im lặng thật sự hay im lặng chuyển vị, tỏ ra như thứ vũ khí duy
nhất có thể có để chống lại quyền lực lớn lao của huyền thoại là sự tái diễn
của nó.
Vậy dường như trừ khử huyền thoại từ bên trong là cực kỳ khó khăn,
bởi lẽ chính động thái người ta thực hiện để thoát ra khỏi huyền thoại lại
đến lượt nó trở thành mồi của huyền thoại: huyền thoại luôn luôn có thể
chung cục biểu đạt sự việc người ta cưỡng lại nó. Nói đúng ra, vũ khí tốt
