NHỮNG HUYỀN THOẠI - Trang 255

của người bị áp bức là thực sự, như lời nói của tiều phu, đó là lời nói ngoại
động; lời ấy hầu như không thể nói dối; dối trá là sự giàu có, coi như có cái
gì đấy, có những chân lý, có các hình thức thay thế. Tình trạng nghèo nàn
bản chất ấy sản sinh ra những huyền thoại hiếm hoi, gầy guộc: hoặc thoáng
qua, hoặc lộ liễu một cách nặng nề; chúng công khai phô bày bản chất
huyền thoại của chúng, chúng giơ ngón tay chỉ cái mặt nạ của chúng; và cái
mặt nạ ấy chỉ hơi một chút là mặt nạ của pseudo-physis: cái physis kia vẫn
còn là một sự phong phú, kẻ bị áp bức chỉ có thể vay mượn nó; anh ta bất
lực không thể moi hết cái nghĩa thật sự ra khỏi các sự vật, không thể đem
lại cho chúng cái hình thức trống rỗng xa xỉ, để đón lấy tính chất vô can
của một Bản chất tự nhiên giả dối. Ta có thể nói rằng theo một nghĩa nào
đấy, huyền thoại phe tả luôn luôn là huyền thoại giả tạo, huyền thoại tái tạo:
do đó mà nó vụng về.