với những tư liệu huyền thoại chính thức): đó là một huyền thoại chưa được
rà soát kỹ, chưa chứa đựng đủ bản chất tự nhiên: để cho Đứa trẻ-Thi sĩ
thành yếu tố của vũ trụ luận, cần phải khước từ sự kỳ diệu (Mozart,
Rimbaud v.v.), và chấp nhận những chuẩn mực mới, những chuẩn mực của
tâm lý giáo dục học, của chủ nghĩa Freud, v.v., đó là một huyền thoại còn
xanh.
Vậy là mỗi huyền thoại có thể bao hàm lịch sử của nó và địa lý của nó:
vả chăng cái này là dấu hiệu của cái kia; một huyền thoại chín vì nó toả
rộng. Tôi chưa có thể tiến hành nghiên cứu thật sự nào về địa lý xã hội của
các huyền thoại. Nhưng rất có thể vạch ra cái mà các nhà ngôn ngữ học gọi
là những đồng ngữ của một huyền thoại, những đường nét xác định vùng
miền xã hội nơi lưu truyền huyền thoại ấy. Vì vùng miền đó luôn di động,
có lẽ nên nói đấy là các đợt sóng du nhập của huyền thoại thì đúng hơn.
Huyền thoại Minou Drouet vậy là ít ra đã biết đến ba đợt sóng lan toả: 1) tờ
L’Express; 2) các tờ Paris-Match, Elle; 3) tờ France-Soir. Một số huyền
thoại dao động: chúng sẽ du nhập các báo lớn, đến nhà người hưởng niên
kim ở ngoại ô, vào các phòng hớt tóc, xuống tàu điện ngầm? Địa lý xã hội
của các huyền thoại sẽ vẫn khó thiết lập chừng nào chúng ta còn thiếu
ngành xã hội học phân tích báo chí
. Nhưng ta có thể nói rằng chỗ đứng
của nó đã có rồi.
Dù chưa xác lập những hình thức phương ngữ của huyền thoại tư sản,
người ta vẫn có thể phác hoạ các hình thức tu từ của nó. Thuật ngữ tu từ ở
đây cần phải hiểu là một tập hợp những hình thái cố định, quy củ, dứt
khoát, để thu nhận các hình thức đa dạng của cái biểu đạt huyền thoại. Các
hình thái ấy trong suốt, hiểu theo nghĩa là chúng không gây phiền hà cho
tính co giãn của cái biểu đạt; nhưng chúng lại đã được quan niệm hoá đủ để
thích ứng với việc thể hiện thế giới về mặt lịch sử (giống như tu từ học cổ
điển nêu lên được sự thể hiện theo kiểu Aristote). Chính qua tu từ học của
chúng mà các huyền thoại tư sản vẽ ra triển vọng tổng quát của cái pseudo-
physis kia nó xác định mộng tưởng của thế giới tư sản hiện đại. Đây là
những hình thái chủ yếu:
