Paris đã không bị ngập lụt
TRẬN LỤT hồi tháng Giêng 1955 có thể đã gây ra cho hàng ngàn
người Pháp những trở ngại và những bất hạnh, nhưng nó vẫn mang tính
chất Hội hè hơn là thảm hoạ.
Mới đầu, trận lụt đã làm cho một số đồ vật trở nên lạ lẫm, đã làm tươi
mới nhận thức về thế giới bằng cách đưa vào đó những điểm bất thường tuy
rằng có thể lý giải được: người ta đã thấy những chiếc xe hơi chỉ còn là cái
mui, những đèn đường bị cụt gốc, chỉ còn cái ngọn nổi lên như các bông
hoa súng, những ngôi nhà bị cắt như các khối xếp hình của trẻ, một chú
mèo bị mắc nghẽn nhiều ngày trên một cây cao. Tất cả những vật dụng đời
thường đó bỗng chốc dường như bị tách lìa khỏi gốc rễ của chúng, bị tước
mất thực thể hợp lý tuyệt vời là Thế gian. Sự đoạn tuyệt ấy có cái hay là lạ
lùng, mà không huyền ảo đáng sợ: làn nước đã tác động như một trò kỹ xảo
điêu luyện nhưng ai cũng biết rõ, mọi người có cái thú được nhìn thấy
những thứ bị thay hình đổi dạng, nhưng tóm lại vẫn “tự nhiên”, đầu óc họ
đã có thể chăm chú vào hiệu quả, mà không sa vào nỗi khắc khoải vì tù mù
chẳng hiểu nguyên nhân. Nước lụt đã làm đảo lộn quang cảnh thường ngày,
song lại không lái chệch nó về phía kỳ ảo: các vật thể đã bị xoá đi một
phần, nhưng không bị biến dạng: cảnh tượng đã trở nên kỳ cục, nhưng vẫn
hợp lý.
Mọi đoạn tuyệt hơi quá một chút với cái đời thường đều dẫn đến Hội
hè: vả chăng nước lên không chỉ lựa chọn và làm cho lạ lẫm một số vật thể,
mà nó còn làm đảo lộn ngay cả cảm giác chung về quang cảnh, làm đảo lộn
tầm nhìn bao quát lâu nay: các tuyến địa chính quen thuộc, các hàng cây
như rèm che, các dãy nhà, các con đường, ngay cả lòng sông, những thứ
vốn vững bền để phân định rõ rệt các sở hữu, tất cả đều đã bị tẩy xoá đi, đã
bị mở rộng từ góc ra diện: chẳng còn trục đường, chẳng còn bờ sông, chẳng
còn phương hướng; một chất liệu bằng phẳng trải ra không biết đâu là bờ
bến, và vì thế nó làm cho người ta chững lại, chơi vơi bị bứt khỏi các hiện
trường, chẳng biết lấy đâu làm căn cứ.
