thể gây ra là thuộc loại bất khả kháng, nên thoát khỏi hình phạt, đó là điều
ác chẳng may, chứ không phải điều ác do tính khí.
Rượu vang được xã hội hoá bởi vì nó là cơ sở không những cho nền
đạo đức, mà còn cho bối cảnh nữa; nó trang trí cho những lễ nghi nhỏ nhặt
nhất của cuộc sống thường ngày ở Pháp, từ bữa ăn qua loa (rượu vang đỏ,
pho mát camembert) đến bữa liên hoan, từ cuộc trò chuyện ở quán rượu
đến bài diễn văn trong buổi tiệc tùng. Nó kích thích các khí hậu, dù đó là
khí hậu nào, trong rét mướt nó liên kết với tất cả những huyền thoại của
nóng ấm, và trong oi bức nó khơi gợi mọi hình ảnh của bóng râm, mát mẻ
và giá buốt. Chẳng có tình trạng khó chịu nào của cơ thể (nhiệt độ, cái đói,
sự buồn phiền, sự bức bối, cảnh ngộ đất khách quê người) lại không khiến
ta mơ ước đến rượu vang. Là chất cơ bản kết hợp với những hình thái thức
ăn khác, nó có thể trùm lên mọi không gian và mọi thời gian của người
Pháp. Nhắc đến một chi tiết nào đó của cuộc sống đời thường mà thiếu
rượu vang thì người ta thấy bực mình như chẳng phải ở quê hương: ông
Coty
, khi bắt đầu nhiệm kỳ bảy năm, để người ta chụp ảnh trước một bàn
ăn thân mật, trên bàn, thật khác thường, chai Dumesnil dường như thay thế
cho chai litron đỏ, cả nước náo động lên: điều đó không thể tha thứ được
cũng như một ông vua mà sống độc thân. Rượu vang trong trường hợp này
là thuộc lý do quốc sự.
Bachelard chắc có lý khi cho rằng nước là cái đối lập với rượu vang:
về phương diện huyền thoại học, điều đó là đúng; về phương diện xã hội
học, ít ra ngày nay điều đó không đúng lắm; những hoàn cảnh kinh tế hoặc
lịch sử đã chuyển vai trò ấy cho sữa. Bây giờ sữa là thứ phản-vang thật sự:
và không phải chỉ là do những sáng kiến của ông Mendès-France
theo phong cách huyền thoại: uống sữa ở diễn đàn như Mathurin ăn rau
spinach), mà cũng bởi lẽ, trong đại danh mục hình thái các chất, sữa là đối
lập với lửa do mật độ phân tử dày đặc của nó, do bản chất kem trên bề mặt
của nó; rượu vang có tính chất cắt bỏ, tính chất phẫu thuật, nó chuyển đổi
và sản sinh; sữa thì có tính chất mỹ phẩm, nó gắn kết, bồi đắp, phục chế.
Hơn nữa, cái tinh khiết kết hợp với tính chất trong trắng trẻ thơ của sữa là
