Nicolas Vassilievitch Gogol
Những linh hồn chết
Dịch giả: Hoàng Thiếu Sơn
Chương 6
Ngày xưa, trong thời niên thiếu xa xăm của tôi {
Chương này phần lớn là
những kỷ niệm thiếu thời thực sự của Gôgôn
} trong thời thơ ấu không bao
giờ trở lại nữa, mà được đến một nơi xa lạ lần đầu tiên: thôn xóm, làng
mạc, thị trấn hay lỵ sở tồi tàn của một tổng là lòng tôi hân hoan - con mắt
trẻ thơ của tôi tìm thấy khắp nơi những đối tượng để thỏa tính hiếu kỳ. Mỗi
một tòa nhà, mỗi một đồ vật có chút gì đặc sắc, đều làm cho tôi say sưa
ngắm nghía. Dù là một công thự bằng đá với kiểu kiến trúc vô vị, một nửa
mặt trước trang hoàng bằng những cửa sổ giả, đứng chơ vơ một mình giữa
một đống nhà gỗ tồi tàn; dù là một mái vòm đều đặn lợp tuyết; hay dù là
một cái chợ, một anh dân làng tự đắc trong bộ quần áo mới, lên tỉnh để
vênh vang, chẳng có gì thoát khỏi sự chú ý thanh xuân, tinh vi của tôi. Dán
mắt vào cửa xe, tôi ngắm một chiếc áo dài cắt theo một kiểu lạ, những hòm
đựng đinh, lưu huỳnh, xà phòng, nho khô, những lọ sành đựng kẹo Mạc Tư
Khoa, rắn như sừng, thoáng trông thấy trong một hiệu thực phẩm. Tôi chú
ý đến viên sĩ quan chiến đấu, có Chúa biết là từ đâu đến, để chết buồn ở
tỉnh xép như trong một cái hang; cũng như chú ý đến người lái buôn mặc
caftan ngắn, đi chiếc đrôjki nhẹ {
Xe độc mã đơn giản mà chỗ ngồi chỉ là
một ghế dài để dọc trên bốn bánh; người ngồi lên đấy để hai chân hai bên
ghế, như cưỡi ngựa hay ngồi xe đạp
} và tôi tưởng tượng ra cuộc đời khốn
khổ của họ. Gặp một công chức tôi liền tự hỏi: “- Ông ta sắp đến chơi buổi
tối ở nhà một bạn đồng liêu hay là về nhà ngồi chờ trời tối nửa giờ trên
ngưỡng cửa; rồi ăn bữa đêm sớm với mẹ già, vợ, em vợ, và cả nhà? Họ sẽ
nói với nhau chuyện gì khi ăn xong món cháo và một chị hầu buồn, cổ đeo
chuỗi hạt pha lên giả ngọc hay anh người nhà mặc áo vét vải thô, đem đến
một cây nến cắm trên một cái giá cổ?”.
Chung quanh một trang viên thôn dã, tính hiếu kỳ của tôi nổi dậy khi trông
