khách sạn: xúp bắp cải kèm theo một miếng Patê xếp thành lá dành cho
khách lữ hành đã để từ mấy tuần rồi, óc xào đậu pơtipoa, xúc xích với dưa
bắp cải thái nhỏ, một con gà mái to quay, một quả dưa chuột muối và bánh
gatô xếp lá muôn thuở, bất cứ trường hợp nào cũng dùng được. Trong khi
người hầu bày các thức ăn, món thì nguội, món thì hâm lại, khách hỏi anh
ta đủ các chuyện vặt vãnh. Khách sạn lời lãi bao nhiêu? Trước kia là của
ai? Lão chủ hiện thời có phải ngày trước là một tên trùm bịp bợm không?
Đáp lại câu hỏi sau cùng, người hầu trả lời như thường lệ.
- Ồ, thưa ngài, đúng đấy ạ, một tên chúa xỏ lá!
Nước Nga bây giờ đang văn minh lên, chẳng kém gì các nước Âu châu: ở
đây cũng nhan nhản những ông khách đáng trọng, trong khi ở khách sạn,
không thể không gạ chuyện và đôi khi bông đùa nhả nhớt với người hầu
nữa. Vả lại, khách không phải chỉ hỏi những câu nhảm nhí, vô ích. Khách
hỏi cặn kẽ tên họ của các quan tỉnh trưởng, chánh án, chưởng lý, tóm lại là
của tất cả các quan lại cao cấp. Khách lại hỏi đến các trang chủ khá giả
quanh vùng, rất kỹ càng, nếu không phải là thiết tha: họ có bao nhiêu nông
phu {
Nông nô đàn ông mà trang chủ phải đóng thuế thân cho nhà nước và
có tên trong sổ đinh, còn nông nô đàn bà thì không phải đóng thuế và
không ghi tên trong sổ
}, họ ở cách tỉnh bao xa, có hay lên tỉnh không, tính
tình họ thế nào? Khách hỏi kỹ lưỡng về tình hình trong vùng: ở đây có xảy
ra dịch tễ gì không? sốt ác tính, đậu mùa hay bệnh nào tương tự không? Tất
cả những điều ấy được hỏi đi hỏi lại tỏ ra khách không phải chỉ tò mò
suông mà thôi. Trong phòng khách, khách có vẻ một vẻ ung dung, đĩnh đạc
và xỉ mũi rất kêu: tôi không biết y làm thế nào mà xỉ mũi được như vậy, chỉ
biết là cái mũi kêu vang lên như cái kèn đồng. Nguyên một đặc điểm
thường thường ấy cũng đủ làm cho gã người hầu rất kính nể và cứ mỗi lúc
nghe tiếng xỉ mũi kia là hắn lại lắc lắc mái tóc bờm xờm, lấy dáng điệu
cung kính hơn nữa và cúi đầu hỏi:
- Ngài dùng gì ạ?
Ăn xong, khách nhấp một tách cà phê, rồi ngả xuống chiếc ghế dài, lưng
tựa vào một cái gối dựa mà, trong các quán trọ Nga, người ta thường độn
một chất gì tựa hồ gạch hay đá lát đường, thay cho bông. Rồi khách ngáp
