của cái áo dài cũ của lão chấp tất cả mọi sự tìm hiểu; ống tay và vạt áo
nhờn những mỡ, bóng lên đến nỗi người ta phải bảo rằng đó là da đóng
ủng; sau lưng phất phơ bốn cái đuôi én rách nát để bông độn rơi ra từng
túm. Lão đeo ở cổ một vật không thể xác định được là cái gì; có thể là một
chiếc tất dài, một cái dải, một vạt sơ mi, nhưng chắc chắn không phải một
cái cà vạt. Tóm lại, giá Tsitsikôp gặp lão ăn vận như thế trước sân nhà thờ
thì chắc rằng y đã cho lão một kẻ ăn mày; vì nhân vật của chúng ta, cũng
nên nói để biểu dương, là dễ động lòng trắc ẩn và không thể không bố thí
cho người nghèo. Nhưng trước mặt y, không phải là người ăn xin, mà là
một vị quí tộc. Và vị quí tộc ấy có hơn một nghìn nông phu; kho lương chất
những vải, dạ, da cừu sống, da cừu thuộc, cá hun khói, rau, nấm, thức ăn
muối đủ thứ, khó mà có nơi nào bì kịp. Ai đã đi thăm các xưởng của lão,
đầy những vật dụng đủ mọi loại, chưa bao giờ dùng đến, đều tưởng là mình
đang ở Mạc Tư Khoa, tại chợ đồ gỗ là nơi mà ngày ngày các bà mẹ, vợ ân
cần, có những chị bếp đi theo, đến mua sắm các thứ đồ vật dùng trong nhà;
là nơi mà đồ gỗ chất từng đống cao: gỗ đã gia công, đã tiện, đã gọt, đã kết
lại thành những thùng con, bông nhỏ, chậu gỗ, xô gầu, máy ép, chén uống
rượu, hũ, sọt để cho đàn bà nhà quê đựng xơ gai và những của đầu thừa
đuôi thẹo khác, hộp bằng gỗ hoàn diệp liễu uốn cong, đồ đựng bằng vỏ bồ
đề hay bạch dương, và nhiều những vật dụng khác nữa để cho nước Nga
nghèo khổ cũng như nước Nga giàu có sử dụng {
Trong những lần in đầu,
Gôgôn tả cái chợ như sau: … Ai đã nhìn vào các xưởng của lão, thấy
chất đống hàng trăm bánh xe, gầu, thùng gỗ - dự trữ đấy mà không bao
giờ dùng đến - cũng tưởng như mình được đến cái xóm rộng rãi của
Mạc Tư Khoa, ngày chủ nhật, kéo dài từ phố Thợ Giát vàng cho đến
quảng trường Xmôlensk, chuyên buôn đồ gỗ, mua của dân làng các vùng
chung quanh đem đến - gỗ trắng và gỗ màu làm thành những vết vàng
hay sẫm - cho mãi đến cầu Đôrôgômilôp và còn xuất hiện từng chỗ cho
đến tận cái ngáng đường; chen chúc với những mũ lông của nông dân
và những con ngựa gầy nhiều lông - suốt đến nơi mà thành phố nhường
chỗ cho đồng bằng tuyết phủ mênh mông và sáng rực; trên mặt đồng
bằng ấy các xe tải kĩu kịt nối đuôi nhau thành hàng dài; những người
