nhà quê của chúng ta chạy theo xe, giơ nắm tay dọa những con ngựa
nhỏ; những khuôn mặt béo tròn của họ chạm vào nhau, hơi thở của họ
bốc lên như làn khói nhẹ cuồn cuộn trong không khí băng giá; trong khi
họ hỏi nhau nên giữ giá cao thấp thế nào, nên ngồi chỗ nào trong cái
chợ Mạc Tư Khoa đông đúc ấy. Tất cả các vật dụng ấy đủ cung cấp cho
năm trang ấp của Pliuskin, nhưng lão vẫn tham lam vô độ…
}.
Không biết lắm thứ đồ đạc như thế thì phỏng có thể ích lợi gì cho Pliuskin?
Suốt đời lão không thể dùng chúng làm gì cả, dù cho lão có đến hai cái ấp
như ấp này đi nữa. Ngày nào cũng như ngày nào, lão đi lùng khắp các
đường trong làng, nhìn ngó dưới các cầu con, cầu nhỏ, và vớ được cái gì -
đế giày cũ, giẻ rách, đinh, mảnh gỗm vỡ - lão đều tha về nhà, cất vào cái
đống mà Tsitsikôp đã thấy trong góc phòng. Nông dân thấy lão đi săn mồi
như thế thì bảo nhau: “Đấy, lão nhặt giẻ rách đang đi thu vét!”. Và thực tình
là lão đã đi qua đâu thì ở đấy sạch như chùi, chẳng còn rác rưởi gì phải quét
dọn nữa. Một viên sĩ quan đi qua mà rơi một cái cựa giày là cái cựa giày
được đưa vào để làm cho cái đống đồ vật của lão cao thêm; một chị nông
dân bỏ quên cái thúng trên bờ giếng, là lão xoáy luôn cái thúng. Khi mà
một người mujik cảnh giác, bắt được lão quả tang, thì lão trả lại ngay tang
vật, không đôi co gì cả; nhưng nếu vật ấy đã vào cái đống nọ, thì thế là hết!
Lão thề rằng nó là của lão, lão mua ngày nào, của ai, hay thừa hưởng gia tài
của ông nội, ông ngoại lão. Ở trong phòng thì lão nhặt tất cả những gì lão
trông thấy trên sàn: bút lông, mảnh giấy, thỏi xi đem để lên bàn giấy hay
cửa sổ.
Ngày trước, con người ấy chỉ là một người chủ gia đình cần kiệm; bạn láng
giềng đến nhà lão ăn uống và học tập của lão tính tằn tiện và cách quản lý
tốt công việc. Ở nhà lão tất cả mọi thứ đều tràn trề sức hoạt động; mọi việc
đều hoàn thành theo một nhịp đều đặn. Các cối xay, các máy nện dạ chạy
đều, các xưởng chế tạo dạ, xưởng mộc, xưởng dệt sản xuất không ngừng.
Khắp đâu đâu, cũng có con mắt của người chủ trông đến; tựa hồ một con
nhện siêng năng thị sát cái mạng của mình, lão đi lại, bận rộn, trên khắp
