xin bố sắm cho quân trang, quân phục và dĩ nhiên là Pliuskin không thể nào
mà cho được.
Sau cùng, cô gái út chết thì ông lão còn lại là người chủ duy nhất, canh giữ
tất cả mọi của cải. Cuộc đời cô độc lại càng bồi dưỡng dồi dào cho tính
biển lận của lão. Cái thị dục ấy ai cũng biết là tham lam vô độ, càng hốc, nó
càng thấy đói. Những tình cảm của con người ở lão vốn đã chẳng sâu sắc
gì, lại càng ngày càng tiêu hao; cái tâm hồn đồi phế, lang thang ấy càng
ngày càng sa đọa. Như để xác nhận ý kiến của bố về các ông quan võ, cậu
con trai lại thua một số tiền lớn. Lão thành tâm gửi lời nguyền rủa con và từ
đấy về sau không cần quan tâm đến sự tồn tại của nó nữa. Lão bít dần tất cả
các cửa sổ, chỉ trừ hai cái; mà một cái đã phải dán miếng giấy như miếng
thuốc cao, ta đã biết.
Năm này qua năm khác, lão quên dần những ngành doanh lợi chính của lão,
chỉ chú trọng một cách ti tiện đến những cái lông, những của thừa, đồ bỏ
mà lão góp nhặt trong buồng lão. Càng ngày lão càng cố chấp, càng ráo riết
đối với khách mua sản vật của điền trang lão. Chán ngán vì lối cò kè, thêm
bớt của lão, bạn hàng phải bỏ không giao thiệp với lão nữa và nói rằng lão
là một con quỷ hiện hình người. Cỏ khô và lúa mì mục hết; các cây rơm
biến thành phân bón có thể dùng để bón cho bắp cải; trong các kho gây
rượu bột cứng lại thành đá, phải lấy rìu mới bổ ra được; dạ, vải gai và các
thứ vải gia dụng khác thì chẳng ai dám sờ vào, vì chỉ còn là bụi nữa mà
thôi. Pliuskin đã quên mất kế toán của tài sản mình, nhưng lại nhớ rất kỹ ở
xó nào của tủ bát đĩa đã cất một bình con đựng một tí rượu quả uống thừa,
và có đánh dấu để cho người nhà không dám uống vụng, lão nhớ đúng chỗ
cất giấu tất cả các cái lông ngỗng, tất cả các cái lông ngỗng, tất cả các mẩu
xi. Tuy vậy, thu nhập của điền trang vẫn đều đặn: nông dân vẫn nộp tô như
trước, đàn bà hái hồ đào vẫn nộp một phần mười như trước, thợ dệt vẫn nộp
số tấm vải gai như trước.
Tất cả những thứ ấy chồng chất vào các bục chứa, ứ lại đấy, biến thành giẻ
