Nicolas Vassilievitch Gogol
Những linh hồn chết
Dịch giả: Hoàng Thiếu Sơn
Chương 7
Sung sướng thay những kẻ lữ hành sau những đoạn đường dài đi một mạch
trong mưa gió, bùn, luôn luôn bị ám ảnh vì tiếng nhạc ngựa, vì xe hỏng
phải sửa chữa, vì phải đấu khẩu thường xuyên với bọn hạ lưu trên đường
cái: phu trạm, thợ đóng móng ngựa, trưởng trạm ngủ lì gọi không thưa, và
tất cả những bọn khác nữa; sung sướng thay khi trông thấy lại cái mái nhà
của mình và được hưởng sự an ủi của cuộc đón tiếp nhiệt tình: người nhà
chạy ra, mồm reo vui vẻ, tay soi đèn đuốc; những con trẻ lăng xăng nghịch
ngợm; những lời nói dịu dàng xen lẫn những cái ôm hôn nồng nàn có thể
tẩy hết mọi thứ phiền muộn khỏi trí nhớ! Sướng thay cho người chủ gia
đình, nhưng mà lại khổ thay cho kẻ không vợ, không chồng!
Sung sướng thay nhà văn trốn không tả những tính cách phẳng lặng mà sự
tầm thường vô vị đè nén nặng nề, và làm cho người ta chán ngán, để
chuyên tả những tâm hồn cao thượng làm vinh dự cho loài người; trong
những hình tượng luôn luôn đổi thay như một con lốc, họ được chọn chỉ vài
nét đặc sắc hiếm có, họ không bao giờ phải phản bội âm điệu cao cả của
thiên tài mình, không hề hạ cố đến những kẻ phù sinh hèn mọn, mà chỉ cao
bay, xa cuộc đời phàm tục, không niềm cao cả tuyệt vời. Số phận cao cả
của họ lại càng đáng thèm muốn vì họ được ở giữa những nhân vật thượng
lưu của họ như ở trong gia đình, và danh vọng của họ vang lừng khắp vũ
trụ. Họ phỉnh nịnh người đời và làm cho người ta say sưa, bằng cách che
khuất hiện thực, giấu giếm những khuyết điểm mà chỉ phô trương vẻ lớn
lao đẹp đẽ của loài người. Thiên hạ đều vỗ tay hoan hô và lũ lượt kéo nhau
theo sau xe khải hoàn của họ {
Trong lịch sử La Mã, những tướng thắng
trận lớn được tổ chức lễ khải hoàn long trọng; người chiến thắng đứng trên
xe trận kéo vào đô thị, ở sau là quân lính, tù binh, chiến lợi phẩm kéo theo
đám rước
}. Người ta suy tôn họ là đại thi hào, khẳng định rằng họ vượt xa
